Abstract | Full Text PDF

Ýki kýtanýn birbirine baðlandýðý özel bir coðrafyada 2500 yýllýk tarihi mirasýyla Ýstanbul, dünyada ayrýcalýklý bir konuma sahiptir. Ýstanbul bu eþsiz özelliðinin yaný sýra, tarihi yarýmada, Haliç ve Boðaziçi gibi pek çok doðal ve kültürel deðeri bünyesinde barýndýrmaktadýr. Bu deðerlerin bir bölümü 1970’li yýllardan beri sit alaný olarak ilan edilerek bu özel statü kapsamýnda korunmaya çalýþýlmaktadýr. Ancak, kentin özellikle geçtiðimiz yüzyýlýn ikinci yarýsýnda ülkenin nüfus ve ekonomik yatýrýmlarýnýn çekim merkezi haline gelmesi, bu miras alanlarýný sürekli olarak deðiþim ve dönüþüm baskýsý altýnda býrakmaktadýr. Bu yazýda, Türkiye’deki koruma mevzuatý kapsamýnda Ýstanbul’da belgelenen ve koruma altýna alýnan sit alanlarýnýn niceliksel yapýlarý ve mekânsal daðýlýmlarý ekseninde bir deðerlendirme yapýldý. Makaleye temel olan çalýþma, yazarlar tarafýndan 2005-2006 yýllarýnda gerçekleþtirildi; kentteki tüm sit alanlarýnýn arþiv çalýþmalarý yapýlarak sayýsallaþtýrýldý ve 1:100 000 ölçekli Ýstanbul Çevre Düzeni Planý’na veri olarak aktarýldý. Bu yazýda, Ýstanbul’daki doðal, arkeolojik ve kentsel ölçeklerdeki sit alanlarýnýn saptanmasý, belgelenmesi ve ilan edilmesi süreçlerinin izinden gidilerek Türkiye’deki koruma tarihinin geliþimi deðerlendirildi; sit alanlarýnýn karþý karþýya kaldýðý temel riskler dile getirilerek özellikle planlama disiplini içinde yapýlmasý gerekenlere dikkat çekildi. Ayrýca, tarihi yarýmada’nýn Dünya Miras Listesi sürecine de göndermeler yapýldý.

With its 2500 years of historical heritage, Istanbul is situated on a privileged location at the crossroads of two continents. Further to this unique characteristic, the city comprises a wide palette of natural and cultural treasures like the Historic Peninsula, the Golden Horn and the Bosphorus. Since the 1970s, part of that heritage has been listed and is thus under protection. However, since the second half of the past century in particular, Istanbul has become a magnet for investments and individuals, with the result that these heritage sites are now targeted under an ongoing pressure of rapid urban growth and urban regeneration. This report attempts to provide an overview of Turkey’s conservation history, by placing an emphasis on risks in the planning of conservation areas in Istanbul. It is based on a study conducted by the authors in 2005-2006, in which all of Istanbul’s conservation areas were documented, digitalized and transferred into the Strategic Master Plan of Istanbul, prepared to a 1/100,000 scale. This paper provides a spatial and quantitative analysis of the city’s natural, archeological, historical, and urban conservation areas, all of which have been listed since the 1970s - when Turkey’s conservation legislation was expanded beyond the scale of single buildings. It also attempts to shed light on the problematic processes concerning Istanbul’s world heritage sites.

Abstract | Full Text PDF

Kentsel rejim kuramý, 1980’lerdeki ortaya çýkýþýndan bu yana kentsel siyasal yapý çözümlemelerinde en sýk kullanýlan kuramsal çerçevelerdendir. Çoðulcu ve yapýsalcý yaklaþýmlar arasýnda bir orta yol bulmaya çalýþan kuram, belirli bir gündem ve ortak hedefler çerçevesinde kaynaklarýný birleþtiren farklý sektörlerden aktörlerce oluþturulan ve kendisini sürekli kýlarak toplumdaki önderliði ele geçiren yarý formel iliþki aðlarý -yani rejimler- üzerinde durmaktadýr. Bu makalenin amacý, kentsel rejim kuramýnýn, Türkiye’deki kentleþme sürecinin siyasal boyutunun incelenmesi ve açýklanmasý bakýmýndan uygun bir çerçeve sunup sunmadýðýný kuramsal olarak tartýþmaktýr. Ülkemizdeki kentleþme biçiminde önemli rol oynayan ve toplumun farklý kesimlerince oluþturulan uzlaþý ve ittifaklarýn kimi yönleriyle kuramca çizilen kavramsal çerçeveyle örtüþtüðü gözükmektedir. Bununla birlikte diðer coðrafyalarda olduðu gibi Türkiye’de de rejim kuramý baðlamýnda yapýlan kentsel siyasal yapý çözümlemelerinde kavram kargaþasýna düþmemek adýna özenli davranmak ve kuramýn özünden ayrýlmamayý saðlayacak temel bir takým noktalarý gözden uzak tutmamak gerekmektedir.

Since the 1980’s, the urban regime theory has been one of the most widely used theoretical frameworks in the field of the analysis of urban politics. Seeking a synthesis between the pluralist and structuralist approaches, it focuses on semi-formal and cross-sectoral networks of relationships in cities that are formed around a particular agenda by actors who have a shared sense of purpose. By doing so, they bring together complementary resources and gain the “capacity to govern” in cities. The aim of this article was to discuss theoretically whether the urban regime theory can be applied in the context of the urbanization process in Turkey. Coalitions being formed by different groups of the society and playing a significant role in the urbanization process of the country show some similarities with the regime concept provided by the theory. From this point of view, the theory seems to be appropriate; however, in order to avoid concept-stretching, some points of concern that remind the researcher of the core of the theory should always be kept in mind.

Abstract | Full Text PDF

Türkiye’de dünya toplam enerji tüketimine göre daha fazla enerji tüketilmesi, çevreci politikalarýn gözardý edilmesi, sera gazlarý emisyonunun fazlalýðý, küresel iklim deðiþikliðinin ciddi yansýmalarý, tarým ve orman alanlarýnýn tahribi ve artan ekolojik ayak izine karþý daha güçlü tedbirler alýnmasý zorunlu hale gelmiþtir. Konforlu, saðlýklý, çevre dostu, minimum karbon tüketen, kendi kendine yeterli yeni yaþam alanlarýnýn ekolojik ve teknolojik olarak tasarlanmasý ile kentsel sürdürülebilirliðe katký saðlanmaktadýr. Bu makalede, geleceðin sürdürülebilir kentleri için ekolojik ve teknolojik yaklaþýmlar ortaya koyarak, bazý dünya örnekleri incelenmektedir.

In Turkey, more energy is consumed than the average energy consumption in the world, environmental policies are ignored, greenhouse emission levels are high, issues related to global climate change are disregarded, agricultural land and forestry are destroyed, and the ecological footprint increased; thus, it has become an obligation to take significant precautions. Ecological and technological design of new comfortable, healthy, environmentfriendly, minimum carbon-consuming, self-sufficient settlements contribute to urban sustainability. In this article, selected examples from around the world are analyzed for the future of sustainable cities by putting forward ecological and technological approaches.

Abstract | Full Text PDF

Yeniden kullanýma adaptasyon eyleminin sosyal, kültürel, ekonomik ve ekolojik anlamda yararlarý bulunmaktadýr. Yeniden kullaným sürdürülebilirlik kavramý özelinde analiz edildiðinde, yeni iþlevin özellikle sosyal ve kültürel sürdürülebilirliðe katký düzeyinin, iþlevin sürekliliðinde ve yapýnýn yaþamýnýn devamlýlýðýnda katkýsý olduðu söylenebilmektedir. Yeniden kullanýma adapte edilmiþ bir kültür varlýðýnýn, sosyal ve kültürel sürdürülebilirliðe olan katkýlarýnýn araþtýrýldýðý bu çalýþmada, bugün “semt ve kültür evi” iþlevi ile hizmet veren Afyonkarahisar kent merkezindeki tarihi Millet Hamamý alan çalýþmasý olarak belirlenmiþtir. Çalýþma ile sosyal ve kültürel sürdürülebilirliðin bileþenleri; (i) sosyal, kültürel, toplumsal bileþenler ve (ii) bina ve yeni iþleve adaptasyona iliþkin bileþenler olarak iki ana baþlýkta tanýmlanmýþtýr. Çalýþmada anket, gözlem ve görüþme yöntemlerinden yararlanýlmýþtýr. Semt ve kültür evi kullanýcýlarýna uygulanan anketlerle yeni iþlevin sosyal ve kültürel sürdürülebilirliðe katkýsý analiz edilmiþtir. Elde edilen sonuçlar sosyal, kültürel, toplumsal ve yeniden kullanýma adaptasyona iliþkin baþarý düzeyi anlamýnda belirtilmiþtir. Bu çalýþma ile Anadolu’nun birçok yerinde var olduðunu bildiðimiz, özgün amacýna hizmet veremeyen hamamlar için düþünülebilecek alternatif bir kullanýmýn yararlarý ortaya koyulmuþtur.

An adaptation action to re-use has social, cultural, economic, and ecological benefits. When re-use is being analyzed with the sustainability concept, it can be said that the contribution level especially to social and cultural sustainability of the new function would be high in sustainability of function and also in ensuring continuity of the building’s life. We performed a space study on the historic Millet Hamam in Afyonkarahisar city center to investigate the contributions of the cultural entity, which has been adapted to reuse as a district and cultural home, to social and cultural sustainability. In this study, the components of social and cultural sustainability are defined under two main titles as (i) social, cultural, communal components and (ii) components related to adaptation to the building and the new function. Survey, observation and interview processes were used. The contribution of the new function to social and cultural sustainability was analyzed using surveys applied to the users of the district and cultural home. The results were imported as indicating the success level related to the social, cultural and communal components and adaptation to reuse components. With this study, we show the practical benefits of alternative use for the baths (hamams) in Anatolia, which can no longer serve their original purpose.

Abstract | Full Text PDF

Sistem iyileþtirmesi, büro sisteminin etkinliðini ve verimliliðini arttýrmak amacýyla bilimsel ve sistematik olarak yürütülen problem çözme faaliyeti olarak kullanýlabilir. Sistemi oluþturan öðeler, ortak bir amaca yönelmiþ olarak bir arada bulunmaktadýrlar. Sistemi oluþturan parçalar bir amacý gerçekleþtirmek için etkileþim içerisindedirler. Sistem iyileþtirme amacýyla bürolarda gerçekleþtirilen çalýþmalar; iþ akýþ analizleri, alan kullaným analizi, kullanýlan formlarýn analizi, personel kullaným analizi, donaným kullaným analizi, zaman kullaným analizi ve idari faaliyetlerin maliyet analizi olarak ifade edilebilir. Büro yöneticileri ya da sistem analistleri genellikle, herhangi bir sistem problemi üzerinde çalýþýrken, sistem iyileþtirme amacýyla iþ basitleþtirme ya da girdi-çýktý analizi yöntemlerini kullanmaktadýrlar. Planlamada organizasyonun gereksinimi olan iletiþimi güçlendirici bir fiziksel planlama geliþtirilmelidir. Fiziki açýdan uzun ömürlü bir bina ile sýk sýk deðiþebilen organizasyonlarýn uyumunu saðlamak ancak esnek ve olasý deðiþikliklere cevap verecek binada mümkündür. Böylece tasarým, rasyonel bir çalýþma oluþumunu engellemeyip, büronun deðiþen gereksinimi ve geliþimi halinde yeni düzenleme imkâný verebilecektir. Bu çalýþmada, özel sektör yönetim binalarýnýn sisteminin iyileþtirilmesi için öneri modeli oluþturulmuþtur. Bu model, tasarýmcýnýn ya da iyileþtirmeyi yapacak olan analistin hangi adýmlarý izleyerek sonuca ulaþmasý gerektiðini belirleyen bir çalýþma olmasý açýsýndan önem taþýmaktadýr. Ayrýca, özel sektör yönetim binasý tasarýmýnda da tasarýmcýnýn program oluþturma, planlama gibi tasarým aþamalarýnda da yararlanabileceði bir kontrol listesi haline dönüþtürülmesi de mümkündür. Önerilen modelin uygulanmasý ile özel sektör yönetim binalarýnýn, geliþen teknoloji karþýsýnda deðiþimlere kolay adapte olmasý ve yüksek verimliliðin saðlanmasý mümkün olabilecektir.

System improvement can be used to increase productivity and solve problems in official activities. For the best outcome, the improvement must have a scientific and systematic base. The system elements blend together for collective goals. They interact with each other to realize a special aim. System improvement consists of the analysis of the following: the work flow-chart, place use, official objects use, the form used for official activities, staff use, official materials use, time use, and costs. In order to solve system problems or to improve the system, the managers or the system analyzers use simplifications and/or idealizations in the problem, and/or in analyzing the inputs and outputs of the system. A suitable communication is another important issue for productivity. For a harmony between buildings with a long use life and for modular organizations, a flexible architectural planning is needed. Thus, the design should not prevent rational work conditions and should satisfy the changeable needs of the office. A model to improve the management buildings used by private work sector is therefore proposed in this study. The model is beneficial for the designer in clearly indicating which steps have to be followed in such designs. The model can be used as a program or a checklist for designing the management buildings in the private work sector. It is hoped that this model will serve as an easy guide for designers.

Abstract | Full Text PDF

Hastane tasarýmlarý, yapýsal, bakým-onarým ve iþletimsel maliyeti mümkün olan en az seviyede tutmayý hedeflemektedir. Bunu saðlamak için hasta bakým ve tedavi ünitelerinin verimli tasarlanmasý oldukça önemlidir. Bu çalýþma, belirli kat alanlarý ve alan oranlarý tanýmlanarak hasta bakým ve tedavi ünitelerinin planimetrik tasarým verimliliðini incelemek için yürütülmüþtür. Mevcut hasta bakým katlarý incelenirken, tasarým verimliliðine baðlý olarak servis alan hasta alanlarý, servis veren destek alanlarý, dolaþým alanlarý ve bunlarýn birbirleriyle baðlantýlý oranlarýný içeren sayýsal deðerlendirmeler yapýlmýþ, sonuçlar karþýlaþtýrmalý tablo halinde sunulmuþtur. Kat planlarý incelenen 15 hastaneden beþi hasta kullaným alanlarý için gerekli minimum alan ihtiyacýný karþýlamakta, diðer beþ hastane de mümkün olan en uygun büyüklükte dolaþým alanlarýna sahiptir. Ancak, iki hastane en düþük hasta-dolaþým alaný oranýna sahip olduðu için en az verimli olarak tanýmlanmýþtýr.

Hospital designs aim to obtain the lowest possible construction, maintenance and operational costs together with patient satisfaction, comfort and privacy. To satisfy these needs, the efficient design of nursing unit areas becomes considerably important. This study was thus conducted to analyze planimetric design efficiency of nursing unit floors by defining certain floor areas and floor area ratios. To test existing nursing unit floors, quantitative assessments were noted in regard to their planimetric efficiency: the utility value of the built floor area, both in terms of its allocation to patient space (served), support (serving) and circulation space and the relative proportions of these. Results were presented in a comparative table. Of the 15 hospital floor plans analyzed, five satisfied minimum space requirements for patient areas, while another five were in the optimum range for circulation areas. Two were defined as the least efficient, having the lowest patient-to-circulation area ratio.

Abstract | Full Text PDF

Günümüzde Türkiye’de doðal gaz kullanýmýnýn artmasý ile mevcut ýsýtma aygýtlarýnýn yerini baðýmsýz ýsýtma aygýtlarýna býraktýðý görülmektedir. Türkiye’de mevcut yapýlarda baca olmamasý ya da standartlara uygun olmayan hatalý bacalarýn bulunmasý nedeniyle baðýmsýz ýsýtma sistemi olarak yanma için gerekli olan havayý kurulduklarý ortamdan baðýmsýz özel hava baðlantýsý ile dýþ ortamdan alan, kapalý yanma odalý, yanma ürünlerini özel atýk gaz bileþenleri ile dýþ ortama veren ve havalandýrmalarý bulunduklarý ortamdan baðýmsýz olan, C tipi denge bacalý aygýtlarýn kullanýmýnda artýþ görülmektedir. Bu aygýtlarda bacaya gereksinim duyulmadýðý için atýk gaz çýkýþý dýþ duvarlardan, duvar boþluklarýndan ve balkonlardan yapýlmaktadýr. Doðal gaz, binada depolama gereksinimi olmayan, kullanýmý kolay ve temiz bir fosil yakýttýr. Ancak, doðal gazýn yakýlmasý sonucunda ortaya su buharý ile birlikte karbondioksit ve azot oksitler çýkmaktadýr. Bu gazlarýn yüksek yoðunluðunun insanlar üzerinde baþ dönmesi, baþ aðrýsý, mide bulantýsý gibi olumsuz etkileri olduðu bilinmektedir. Atýk gazlarýn cephedeki duvar boþluklarýndan içeri girerek bina içinde insan saðlýðý açýsýndan tehlikeli ortamlar oluþturmasý söz konusu olabilir. Bu nedenle C tipi denge bacalý aygýtlarýn atýk gaz çýkýþ borularýnýn bina dýþ cephelerindeki yerlerinin düzenlenmesiyle ilgili kurallar önem kazanmaktadýr. Bununla ilgili olarak çalýþmada Türk Standardlarý Enstitüsü, Makina Mühendisleri Odasý, gaz daðýtým þirketleri, belediyeler ve yetkili firmalarýn çalýþmalarý incelenerek, doðru uygulamanýn yapýlabilmesi için kaynaklardaki ölçütlerin karþýlaþtýrýlmasý yapýlmýþ ve bu karþýlaþtýrma sonucunda kaynaklarda yer alan ölçütlerin birbirleri ile uygun olmadýðý görülmüþtür.

In Turkey today, with the increase in availability of natural gas, detached heating devices are being preferred over existing heating devices. Due to the lack of chimneys in existing buildings in Turkey or the presence of chimneys that fail to conform to standards, the use of C-type balanced chimney devices has increased. C-type balanced chimney devices take the combustion air directly from the outside by a specific air duct as detached heating equipment, with enclosed combustion chambers and a specific waste gas exhaust duct, and they are ventilated independently of the field of equipment. Because of their essentiality, the use of a chimney is not required in these devices; the waste gas is exhausted through walls, windows, doors, or balconies. The natural gas is a clean fossil fuel that requires no storage in buildings and is easy to use. However, water vapor, carbon dioxide and nitrogen oxides are produced by the combustion of natural gas. It is widely known that high concentrations of these products can have some adverse effects on humans such as dizziness, headaches and nausea. As a result, the waste products could recoil through wall openings on the façade to create unhealthy indoor environments that could be dangerous to human health. Therefore, the importance of standards and regulations about the positional arrangements of the waste gas exhaust ducts of C-type balanced chimney devices on building façades is increasing. In this research, we analyze the studies of the Institution of Turkish Standards, Chamber of Mechanical Engineers, gas distribution companies, municipalities and authorized firms and compare the criteria to determine the necessary application method. According to our comparison of the references accessed, the criteria are not uniform.

Abstract | Full Text PDF