Archeology of a Vanishing Typology: Motels in the Geography of Turkey
Gökçeçiçek Savasir1, Zeynep Tuna Ultav21Department of Architecture, Dokuz Eylül University Faculty of Architecture, İzmir, Turkey2Department of Interior Architecture and Environmental Design, Yaşar University Faculty of Architecture, İzmir, Turkey
Encountered as a vanishing typology in Turkey’s geography, motels are the focus of this study. In this context, Establishing a framework from the precedents that arouse in the American context at the beginning of the twentieth century and European context in midcentury, the motel typology in tourism architecture in Turkey was analyzed in spatial, economic and socio-cultural aspects with their history over half a century. This study attempted to sought the traces of the transformation that this typology went through in a global context considering transformation processes and semantic shifts within the historical context that generates them. In this study conducted to reveal the concepts and qualities related to the realms of architecture and tourism through motels having a significant place among tourism accommodation, the architectural features of motels such as location, scale and form and the transformations of motel enterprises that have lost their popularity within consumption culture were examined through literature review supported with visuals. It is possible to state that motel typology as a unique typology in terms of its location in the city and its small scale as well as its formal and functional simplicity and its spatial comfort, offers its users “a new way of life” through its original meaning. However, the historical examples in Turkey (except for Emniyet Motel, Florya and Kilyos Establishment A and B Motels, TUSAN Motel chain and Çizmecioğlu Motel) do not fit this definition. To put it more precisely, it is difficult to see the implementation of motel typology in its original sense in the context of Turkey. The meaning of Motel typology has changed in parallel with a shift in tourism understanding focusing on coastal settling and has found its local interpretation in Turkey.
Keywords: Motel, motel architecture; motel history; typology; tourism architecture; motels in Turkey.Yok Olan Bir Tipolojinin Arkeolojisi: Türkiye Coğrafyasında Moteller
Gökçeçiçek Savasir1, Zeynep Tuna Ultav21Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, İzmir2Yaşar Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü, İzmir
Bu çalışmanın odağı, günümüz Türkiye coğrafyasında yok olan bir tipoloji olarak karşımıza çıkan motellerdir. Bu odak kapsamında, yüzyıl başında Amerika bağlamında ve yüzyıl ortasında Avrupa’da ortaya çıkan öncülleri üzerinden çerçevesi çizilecek çalışmada, Türkiye turizm mimarlığı kesitindeki motel tipolojisi, yarım yüzyılı aşan tarihçeleriyle mekânsal, ekonomik ve sosyo-kültürel açılardan irdelenecektir. Her iki ölçekte yaşanan dönüşüm süreçleri ve onları doğuran tarihsel koşullar içerisinde yorum ve anlam kaymaları göz önünde bulundurularak, tipolojinin küresel ölçekte geçirdiği dönüşümün Türkiye bağlamındaki izleri aranacaktır. Turizm konaklama yapıları arasında önemli bir yeri olan moteller üzerinden, mimarlık ve turizm alanlarına ait kavram ve niteliklerin açığa çıkarılması için yapılacak olan bu arkeolojide, konum, ölçek, biçim gibi mimari özellikler ile tüketim kültürü içinde motel işletmelerinin popülerliklerini yitirerek yok olmaya yüz tutan dönüşümleri, görsellerle desteklenen literatür taraması yöntemiyle incelenecektir. Kentteki konumu ve küçük ölçeği, biçimsel ve işlevsel yalınlığı ve sunduğu mekansal konfor anlamında özgün bir tipoloji olarak turizm mimarlığı tarihi ve literatüründe karşımıza çıkan motel tipolojisinin, özgün anlamıyla, kullanıcılarına “yeni yaşam biçimi” sunduğunu söylemek mümkündür. Ancak, tarihsel olarak Türkiye’deki örnekler (Emniyet Motel, Florya ve Kilyos Tesisleri bünyesinde yer alan A ve B Moteli, TUSAN Motel zinciri ve Çizmecioğlu Motel dışında) bu tanıma uymamaktadır. Bir başka deyişle, aslında bu tipolojinin Türkiye bağlamında özgün anlamıyla uygulandığından söz etmek güçtür. Motel tipolojisi, kıyı turizmine yapılan vurguyla kıyılara yerleşen bir turizm anlayışıyla anlam değiştirmiş, dolayısıyla Türkiye’de yerel yorumunu bulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Motel, motel mimarlığı; motel tarihçesi; tipoloji; turizm mimarlığı; Türkiye’de motel.Manuscript Language: Turkish
