Bu araþtýrmanýn amacý, Anadolu’da Selçuklu döneminde örgütlenmiþ yerleþme sisteminin ve ulaþým aðý içindeki mekânsal ve iþlevsel rollerinin Anadolu Selçuklu kentlerinin morfolojik karakteristikleri üzerinde etkili olup olmadýðýnýn tartýþýlmasýdýr. Araþtýrmada “Anadolu Selçuklu kenti” kavramýyla (Müslüman) Selçuklu ile (Hýristiyan) Bizans kültürleri arasýndaki sosyal, kültürel ve ekonomik karþýlýklý etkileþim sürecinin Anadolu coðrafyasýndaki mekânsal ortaklýðý sözkonusu edilmektedir. Araþtýrma, Selçuklu dönemine iliþkin özgün tarihi kaynaklarýn, arkeolojik-mimari kalýtlar eþliðinde irdelenmesi ve elde edilen bulgularýn harita ve planlar üzerinden mekânsal çözümlemelere dönük deðerlendirilmesine dayanan bir yöntem kurgusu içinde ele alýnmýþtýr. Araþtýrma sonunda, Bizans egemenliðinden devralýnan yerleþim mirasý üzerinde geliþen Anadolu Selçuklu kentlerinin, mekânsal örgütlenme düzeni üzerinde Anadolu öncesi Türk yerleþim pratiklerinin etkili olduðu belirlenmiþtir. Bu tespit eþliðinde, Anadolu Selçuklu kentleri, mekânsal ve iþlevsel kimlik farklýlýklarý açýsýndan, “kale kent”, “açýk kent” ve “dýþ odaklý büyüme” modelleri olmak üzere üç farklý kategori altýnda sýnýflandýrýlmýþtýr.

Anatolian Seljuk cities reflect the morphological characteristics in terms of their spatial and functional roles in the urban network and transportation system set up in Anatolia. Within this scope of definition, (the meaning of) the concept of “the Anatolian Seljuk city” is conceived as the result of the impact of the social, cultural and economic symbiosis between Christian-Byzantine and Muslim-Seljuk on spatial organization in Anatolia. In order to establish the Anatolian Seljuk city, in terms of research sources and its methodology, it is considered that the use of original historical and manuscript sources and their spatial dimension should be used. Within this framework, the spatial organization and morphologies of Anatolian Seljuk cities are defined using maps based on manuscript sources and archaeological or architectural ruins. As a result, Anatolian Seljuk cities developed based on Byzantine urban heritage, and also organized spatially under the impact of pre-Anatolian Turkish urban culture. In this regard, three categories were defined, namely “fortified city”, “open city” and “external focused city” models, according to their distinguishing spatial and functional characteristics.

Abstract | Full Text PDF

Bu çalýþma bir yerleþmenin nasýl algýlandýðýnýn araþtýrýlmasýna iliþkin bir yöntem denemesini anlatmaktadýr. Çalýþmada topografya, ölçek, doku gibi kente iliþkin özelliklerin yanýsýra cinsiyet, eðitim düzeyi, ulaþým tipi ve yerleþmede yaþama süresi gibi kenti algýlayanýn kiþisel özelliklerinin kent algýsýný nasýl etkilediði ortaya konulmaktadýr. Ortaya konulan yöntem denemesinin Kastamonu kenti aracýlýðýyla örneklendiði makalede kentsel imaj ve zihinsel haritalar ile ilgili araþtýrmalarda ifade edilen yöntem ve tekniklerden benzeri çalýþmalarda nasýl ve ne ölçüde yararlanýlabileceði de açýklanmaktadýr.

This study is about the research method of perception experiment of a settlement. The study displays the role of topography, scale, nature and mode of circulation as environmental peculiarities as well as personal characteristics such as gender, level of education, duration of residency in the perception procedure of the city. The article explains how and to what degree one could benefit from this study of methods and techniques of urban image and mental map researches.

Abstract | Full Text PDF

Bu çalýþma Ýzmir’de yer alan üst gelir grubuna hitap eden iki konut bölgesinde (kent merkezinde geleneksel konut dokusunda ve kent çeperinde toplu konut bölgesinde) yaþayan katýlýmcýlarýn fiziksel aktivitede bulunma düzeylerini karþýlaþtýrmayý amaçlamýþtýr. Seçilen çalýþma alanlarý ekonomik ve sosyal yapý açýsýndan birbirine benzemektedir. Seçilen alanlarda yaþayan katýlýmcýlarýn fiziksel aktivite düzeylerini belirleyebilmek için anket yöntemi kullanýlmýþtýr. Çalýþmaya toplam 45 kiþi (toplu konut bölgesinde 23 kiþi, geleneksel konut dokusunda 22 kiþi) katýlmýþtýr. Ankete katýlan bireylere altý grup soru sorulmuþtur; (1) bireysel özellikler (yaþ, cinsiyet, vb.), (2) gelir ve eðitim durumu ve hane halký büyüklüðü, (3) yaþadýðý mahalleye kendini ait hissedip hissetmediði ve mahallenin kimliðini yansýtýp yansýtmadýðý, (4) araç sahipliliði, toplu taþým olanaklarýný kullanma oraný, (5) gereksinimlerini karþýlamak için (iþ yerine, eðlence mekanlarýna, alýþveriþ mekanlarýna) hangi ulaþým yöntemini kullandýklarý ve (6) spor için ne kadar zaman ayýrdýklarý. Sonuçlar, iki bölgede katýlýmcýlarýn benzer bireysel özelliklere, gelir ve eðitim durumuna, hane halký büyüklüðüne, aidiyet ve kimlik duygularýna, araç sahipliliðine ve toplu taþým olanaklarýný kullanma oranlarýna sahip olduðunu gösterirken, iki bölgede yaþayan katýlýmcýlarýn fiziksel aktivitede bulunma düzeylerinin benzer olmadýðýný ortaya koymaktadýr. Geleneksel konut dokusunda yaþayan katýlýmcýlara kýyasla toplu konut bölgesinde yaþayan katýlýmcýlar spor amaçlý fiziksel aktivitede bulunmak için daha çok zaman harcadýklarýný belirtmelerine raðmen günlük gereksinimlerini karþýlamak için fazla fiziksel aktivitede bulunmadýklarýný (yürümediklerini) daha çok özel araç kullandýklarýný belirtmiþlerdir. Bu çalýþmanýn bulgularý planlama ve kentsel tasarýmda uygulanabilir.

This study aims to compare the physical activity level of people residing in traditional residential settings in the city center with those residing in mass housing units on the outskirts of the city. Two settings were selected in Izmir, Turkey; one representing traditional residential inner-city settings and the other representing large-scale housing on the edge of the city. Both were similar in terms of economic and social characteristics. A survey was conducted to determine the residents’ level of physical activity. Forty-five people (23 participants living in the mass housing units, 22 participants residing in traditional apartments) participated in the study. Participants answered questions related to; (1) demographic characteristics; (2) income and education level, household size; (3) identity and belonging to neighborhood; (4) car ownership, usage of public transportation; (5) mode of transportation to satisfy basic needs (travel to work, recreation and shopping); (6) time spent on sports. Results showed that in both settings participants’ demographic characteristics, income and education level, household size, identity and belonging to neighborhood, car ownership and usage of public transportation were similar. However, participants’ physical activity levels were different in the two settings. In the city center more participants reported that they walked rather than drove in order to satisfy their basic needs (transportation to work, recreation and shopping), whereas a greater number of participants living in the mass housing units reported that they relied on automobiles to satisfy basic needs. The findings of this study have applied value in planning and urban design.

Abstract | Full Text PDF

Ýdeal tanýmlarý gereði koruma amaçlý yasalar, planlama ve çevresel etki deðerlendirmesi arazi kullaným kararlarýný yönlendirerek doðal deðerleri koruma amacýna hizmet eden önemli araçlardýr. Ülkemizde her üç aracýn da varlýðýna raðmen doðal deðerlerin tahribatý gün geçtikçe büyüyen bir sorunsaldýr. Bu durumda, tüm bu araçlarýn ne ölçüde doðal deðerleri koruma amacýna hizmet ettiklerinin sorgulanmasý daha anlamlý görünmektedir. Çalýþmada, bu baðlamda iki temel soruya doyurucu yanýtlar aranmaktadýr. Bu sorulardan ilki ülkemizde yürütülmekte olan proje merkezli çevresel etki deðerlendirmesi yaklaþýmýnýn doðal deðerleri koruma açýsýndan ne kadar iþlevsel ya da baþarýlý bir araç olduðudur. Bu soruya Türkiye için vazgeçilmez bir doðal deðer olan tarým alanlarýnýn ne ölçüde korunabildiðine iliþkin sayýsal bir inceleme ýþýðýnda yanýt aranmaktadýr. Yanýt aranan ikinci soru ise önemli ölçüde tarým alaný kaybýna yol açan bu sürecin temel faktörlerinin neler olduðudur. Ýllerin tarým alaný kayýplarýnýn baðýmlý deðiþken olarak kabul edildiði çalýþmada, içerisinde çevresel etki Deðerlendirmesi kararlarýnýn da bulunduðu 11 baðýmsýz deðiþken, baðýmlý deðiþkende yaþanan deðiþimi açýklamak amacýyla incelemeye tabi tutulmuþtur. Bu çalýþmanýn yukarýda belirtilen sorularla da iliþkili iki temel sonucu bulunmaktadýr. Bunlardan ilki, ülkemizde uygulandýðý haliyle çevresel etki deðerlendirmesinin herhangi bir bütüncül koruma iþlevine hizmet etmediðidir. Ýkinci olarak ise, ele alýnan baðýmsýz deðiþkenler tarým alaný kayýplarýný %73 düzeyinde açýklamaktadýr.

By definition and through their practical application, conservation laws, planning and the Environmental Impact Assessment should all be important tools which serve a basic aim, namely the conservation of nature. However, in our country, despite the existence of all three tools, the “destruction of the natural environment” is a growing problem. In this case, it seems more meaningful to re-examine to what extent all these tools are serving to natural conservation aim. Within this context, this study aims to give satisfactory replies to two major questions. The first question is how functional and successful a tool for protescting the environment the Environmental Impact Assessment actually is in Turkey, given its project-orientated application. Agricultural land is a vital natural asset in this country, and this study makes use of quantative research to provide an accurate answer to this question. The second question considered in the study is, what factors in the process result in major loss of agricultural land? In this study where “agricultural land losses of the provinces” is the dependent variable, 11 independent variables, including Environmental Impact Assessment decisions, are evaluated to explain the changes in the dependent variable. The study draws two major conclusions. First, that the Environmental Impact Assessment, as it is managed in our country, does not serve a comprehensive protection function. And second, the independent variables which are used in this study put agricultural land losses at a level of 73%.

Abstract | Full Text PDF