Today, irregular site planning affects the comfort of pedestrians in public areas. Climatic data in the area are not taken into account during the design process of the buildings. High-intensity buildings in certain regions create negative wind movements, which affect the comfort of users in public spaces around the building. With the development of computer technology, the simulation models using the computational fluid dynamics (CFD) method of the wind analyzes have been developed rapidly, the tests which were previously made with high cost experimental environments have been transferred to the computer environments and the experiment process has gained speed. These simulation models have also been used frequently in the architectural design process. But the fact that these analyzes are carried out by the engineers at the end of the project, limits the size of the interventions that can be done to improve the negative areas of wind movements. The interventions are carried out by adding some building elements to the project and/or subtracting some elements from the building since the project is completed in mass, and this is not enough to control the wind movements in open areas. The aim of this study is to determine the effect of wind movements on the mass settlement alternatives in the first phase of the architectural design process and to determine the methods of the development of settlement plans in line with these data. In this study, models of mass housing projects in Istanbul with different settlement plans and characteristics were modelled and wind analysis was performed using Autodesk CFD program. In the light of these analyses, the wind movements around the pool, recreational facility and green areas in the settlements were evaluated by considering the user comfort, and comfortable and uncomfortable areas were determined.
Keywords: User comfort in open areas, computational fluid dynamics; wind analysis.Günümüzde düzensiz yapılaşma, kamusal alanlardaki kullanıcı konforunu büyük oranda etkilemektedir. Bina yapım aşamasında bölgedeki iklimsel veriler dikkate alınmamaktadır. Belirli bölgelerde yoğunlaşan yüksek yapılar olumsuz rüzgâr hareketleri oluşturmakta, bu durum bina çevresinde bulunan kamusal alanlardaki kullanıcı konforunu etkilemektedir. Bu nedenle yüksek yapı tasarımlarında rüzgâr, kullanıcı konforu açısından en önemli etkenlerden biridir. Bilgisayar teknolojisinin gelişmesiyle, rüzgar analizlerinin yapıldığı hesaplamalı akışkanlar dinamiği (Computational Fluid Dynamics - CFD) yöntemini kullanan simülasyon modelleri hızla gelişmiş, önceden yüksek maliyet gerektiren deney ortamlarında yapılan testler, bilgisayar ortamlarına aktarılmış ve deney süreci hız kazanmıştır. Bu simülasyon modelleri mimari tasarım sürecinde de sıklıkla kullanılmaya başlanmıştır. Fakat bu analizlerin mühendisler tarafından projenin son aşamasında yapılıyor olması, rüzgâr hareketlerinin oluşturduğu olumsuz alanların iyileştirilebilmesi için yapılacak müdahalelerin boyutunu kısıtlamaktadır. Müdahaleler, kütlesel olarak projenin tamamlanmış olması nedeniyle; projeye ekleme ve çıkarmalar yaparak gerçekleştirilmekte ve bu durum da açık alanlardaki rüzgâr hareketlerini kontrol edebilmek için yeterli olamamaktadır. Ayrıca uygulamada bu simülasyon modellerinin etkin olarak kullanılmadığı izlenmektedir. Bu makalenin amacı, mimari tasarım sürecinin ilk aşamasında kütle yerleşim alternatifleri oluşturulurken rüzgâr hareketlerinin etkisinin tespit edilerek, yerleşim planlarının bu veriler doğrultusunda geliştirilmesinin yöntemlerini ortaya koymaktır. Bilgisayarda simülasyon modeli ortamına tanımlanan toplu konut yerleşmeleri üzerinden rüzgar hareketleri görsel olarak üretilebilmekte ve açık alanlardaki kullanıcı konforu konusunda görüş oluşturulabilmektedir. Bu tür modellerin kullanımından önce, mimari tasarımın ilk aşamasında yapılan rüzgar analizlerinin zaman ve maliyet açısından uygun olmaması nedeniyle yaşanan sorunlar artık ortadan kalkmış olup mimari tasarımın ilk aşamasında bu programların kullanılmasıyla rüzgar açısından konforlu alanlar yaratılabilecektir. Çalışmada İstanbul’da bulunan, farklı yerleşim planları ve özellikleri olan toplu konut projelerinin modelleri oluşturulmuş ve Autodesk CFD programı kullanılarak rüzgar analizleri gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda yerleşmede bulunan havuz, sosyal tesis, yeşil alan vb. alanların çevresinde oluşan rüzgar hareketleri kullanıcı konforu düşünülerek değerlendirilmiş, konforlu ve konforsuz alanlar tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Açık alanlarda kullanıcı konforu, hesaplamalı akışkanlar dinamiği; rüzgâr analizleri.