At the end of the19th century, Aydın was both the sanjak center and an important commercial center, whichwas connected to Izmir with the first railway line of Anatolia, through which the products of inner centers were transferred. In Aydın, as a growing sanjak center before the Independence War, most of the structures and buildings demolished; and the sanjak center was almost completely abandoned during the War. After the foundation of the young Turkish Republic, many efforts has been made in order to rebuilt Aydın according to new city plan, and made it viable centre. Especially, the lack of residential buildings for a small number of residents was among the basic problems in th city; and new residential buildings were constructed for the increasing number of residents.
In this context, the study aims to define the architectural characteristics, values, potentials, preservation problems of registered residential buildings, which were built between 1923 and 1950 in Aydın. It presents a comprehensive look at the architectural characteristics of residential buildings in Aydın; and the difficulties of identification and registration of architectural products of Turkish Republican period has been exemplified by the residential buildings in Aydın. The study indicates that in Aydın, the architectural characteristics of the residential buildings constructed between 1923 and 1950 represents both the new face of young Turkish Republic and the traditional living styles of public.
19.yüzyıl sonlarında Aydın, hem İzmir’e bağlı bir sancak merkezi, hem de Anadolu`daki ilk demiryolu hattı ile iç bölgelerden gelen ürünleri İzmir limanına aktaran önemli bir ticari merkezdir. Kurtuluş Savaşı öncesinde nüfusu giderek artan ve kalabalık bir sancak merkezi olan Aydın’da, savaş sırasında yapıların çoğu yıkılır ve yerleşim merkezi neredeyse tamamen terk edilir. Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun ardından, savaşta tahrip olan Batı Anadolu’daki diğer kentler gibi Aydın’ı da yaşanır hale getirmek için olağanüstü çabalar gösterilir ve Aydın, yeni kent planı doğrultusunda yeniden inşa edilmeye başlanır. Kentte az sayıdaki nüfus için dahi barınacak sağlam yapı bulunmaması temel sorunlardan biridir ve giderek artan nüfusun barınması için yeni konutlar inşa edilmeye başlanır.
Bu kapsamda, çalışma 1923 ile 1950 arasında Aydın’da inşa edilen, günümüze ulaşan ve bugün kültür varlığı olarak tescil edilen konutları mimari özellikleri ile tanımlamayı, değer, potansiyelleri, sorunları ile değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışma 1923´den 1950’lere kadar Aydın’daki konut mimarisine ilişkin kapsamlı bir bakış sunarak, son yıllarda oldukça tartışılan Cumhuriyet Dönemi mirasına ilişkin tespit ve tescil sorunlarını Aydın konutları üzerinden örnekleyecektir.Ayrıca, 1923 ile 1950 arası Aydın’da inşa edilen ve günümüze ulaşan konutların, hem yeni kurulan genç Türkiye Cumhuriyeti´nin yeni yüzünü temsil eden, hem de halkın geleneksel yaşamını devam ettirebileceği nitelikte mimari özellikler gösterdiğini ortaya koymaktadır.