Evaluating Tarsus’s Spatial Structure in Roman Times as a Planning Basemap
Burak Belge1, Ümit Aydınoğlu21Department of City and Regional Planning, Mersin University Faculty of Architecture, Mersin, Turkey2Department of Archaeology, Mersin University Faculty of Science and Letters, Mersin, Turkey
In Turkey, most of the historic cities are multilayered due to continuous settlements. In any case, urban archaeological potentials of cities could not be spatially evaluated and handle-handled into planning processes. Therefore, the present paper focuses on the critical role of diachronic maps in planning process by referring a completed research project in Tarsus historic city center, which aims to develop a method to handle-handled urban archaeological resources into the planning process. In this defined context, the concept of urban archaeology and urban archaeology in Turkey has been only briefly evaluated. Then, the methods of collecting, analyzing, and evaluating archaeological and historical data for preparing diachronic maps are presented. The main focus of the paper is the evaluation of Tarsus’s spatial structure in the Roman Period, when the city reached its largest settlement area, according to historical geography and archaeological findings. Mainly, the paper expresses possibilities presented through diachronic documents to plan multilayered cities similar to Tarsus. Spatial evaluation of Tarsus’s boundaries and main activities in Roman Period entails planning of contemporary Tarsus historic city center with respect to archaeological layers. In fact, diachronic maps evaluate urban archaeological potential within the spatial context of planning. Consequently, completed studies in Tarsus’s historic city center have the potential to influence a discussion on similar multilayered cities.
Keywords: Diachronic map, urban archaeology, Tarsus, QuantumGIS (QGIS).Bir Planlama Altlığı Olarak; Roma Dönemi Tarsus Kenti Mekansal Yapısına İlişkin Değerlendirme
Burak Belge1, Ümit Aydınoğlu21Mersin Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Mersin2Mersin Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Mersin
Türkiye’deki birçok tarihi kent, sürekli yerleşim görmeleri nedeniyle çok katmanlı kent niteliğindedir. Buna karşın, kentlerin sahip oldukları kentsel arkeolojik değerler mekansal olarak değerlendirilememekte ve planlama süreçlerine dahil edilememektedir. Bu yazıda, kentsel arkeolojik değerlerin mekansallaştırılarak planlama sürecine girdi sağlayabilmesine yönelik yöntem geliştirilmesi amacıyla Tarsus tarihi kent merkezinde tamamlanan bir araştırma projesi esas alınarak, planlama sürecinde dönemsel katman haritalarının hazırlanmasının önemi üzerinde durulmaktadır. Bu bağlamda, öncelikle kentsel arkeoloji kavramı ve Türkiye’de kentsel arkeoloji üzerine bir değerlendirme yapılmaktadır. Daha sonrasında ise, dönemsel katman haritalarının hazırlanmasına ilişkin veri toplama, derleme ve değerlendirme sürecine ilişkin yöntem sunulmaktadır. Yazının temel odağını ise, Tarsus kentinin tarihsel coğrafyası incelendiğinde ve tüm arkeolojik veriler değerlendirildiğinde, kentin tarihsel gelişimi sırasında en geniş yayılım alanlarına ulaştığı Roma Dönemindeki mekansal şeması üzerine bir değerlendirme oluşturmaktadır. Temel olarak, Tarsus gibi çok katmanlı kent yapısı bilinen yerlerin planlanması için dönemsel katman haritalarının hazırlanmasının sağlayabileceği olanaklar üzerinde durulmaktadır. Roma Dönemindeki Tarsus kentinin yayılımı ve plan şeması hakkında mekansal bir değerlendirme yapılabilmesi, günlük yaşamın devam ettiği kentsel alanların planlanmasında arkeolojik katmanların önemli bir girdi oluşturabilmesine olanak sağlayacaktır. Dönemsel katman haritaları üzerinden yapılacak değerlendirmeler kentsel arkeolojik potansiyelin mekânsal olarak değerlendirilebilmesi anlamına gelmektedir. Sonuç olarak, Tarsus tarihi kent merkezi özelinde yürütülen çalışma, benzer nitelikteki diğer kentler içinde bir tartışma alanı yaratacaktır.
Anahtar Kelimeler: Dönemsel katman haritası, kentsel arkeoloji, Tarsus, QuantumGIS (QGIS).Manuscript Language: Turkish
