Instrument sound directivity is of great importance when defining the sound source for research in architectural acoustics. When it comes to the topic of instrument directivity, whereas there are various studies on Western music instruments, only a few studies could be found on the directivity information of Eastern music instruments. For this reason, during architectural acoustic design processes in concert halls, rehearsal rooms, music studios and other Turkish music performance areas, there may be insufficient approaches in terms of defining the sound source. Directivity measurements of the qanun, oud, tanbur and clarinet, which are important instruments of Turkish music, were carried out within the scope of the study. These measurements for all octave band regions were carried out by designing a measurement setup with 20 microphone measurement points in the hemispherical area created in the semi-anechoic room at TÜBİTAK UME. The effect of the tonal spread characteristics of the instruments on the directivity was taken into account and a total of 143 measurements were carried out for all the note regions in the octave ranges of the relevant instruments. The directivity differences among the instruments and the acoustic propagation characteristics of different octave bands for each instrument are interpreted at the end of the study. The obtained values and results will make an important contribution to source modelling in architectural acoustic simulations of concert halls and concert hall stages; and in relation to this, in musician stage arrangements and all the other musical acoustics research.
Keywords: Architectural acoustics, instrument directivity; semi-anechoic chamber; sound physics; stage designEnstrüman ses yönselliği; mimari akustik alanındaki araştırmalar için ses kaynağını tanımlarken büyük bir önem taşımaktadır. Enstrüman yönselliği alanındaki çalışmalara baktığımızda Batı Müziği enstrümanlarıyla ilgili çeşitli çalışmalara ulaşabilirken; Doğu müziği enstrümanlarının yönsellik bilgileriyle ilgili az sayıda çalışmaya ulaşılabilmektedir. Bu durum nedeniyle; konser salonları, prova odaları, müzik stüdyoları ve diğer Türk Müziği icra alanlarındaki mimari akustik tasarım süreçlerinde ses kaynağını tanımlamak açısından eksik yaklaşımlar olabilmektedir. Çalışma kapsamında; Türk müziğinin önemli enstrümanlarından kanun, ud, tanbur ve klarnet enstrümanlarının yönsellik ölçümleri yapılmıştır. Bu ölçümler için; TÜBİTAK UME’de bulunan, yarı yansımasız oda içerisine kurulan yarım küre şeklindeki alan içerisinde 20 mikrofon ölçüm noktası ile ölçüm düzeneği tasarlanarak, tüm oktav bant bölgeleri için ölçümler gerçekleştirilmiştir. Enstrümanların tonal yayılım özelliklerinin yönselliğe etkisi dikkate alınmış ve ilgili enstrümanların oktav aralıklarında bulunan tüm nota bölgeleri için toplamda 143 adet ölçüm gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonunda; enstrümanlar arasındaki yönsellik farklılıkları ve enstrümanın kendi içindeki farklı oktav bant akustik yayılım özellikleri yorumlanmıştır. Ulaşılan değerler ve sonuçlar; konser salonu ve konser salonu sahnesi mimari akustik simülasyonlarında, bununla ilişki olarak müzisyen sahne diziliminde ve diğer tüm müzik akustiği araştırmalarında, kaynak modellemesine önemli bir katkı sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler: Mimari Akustik, Enstrüman Yönselliği, Ses Fiziği, Sahne Tasarımı, Yarı Yansımasız Oda