Suriçi region, the first settlement part of Diyarbakir, has been a settlement area with specific values throughout its history. It has been the cradle of many civilizations, located as it is, in an important commercial transportation axis serving the commercial center, These factors have affected the development of the city. The cultures found in Anatolia and the Mesopotamia regions have influenced the development of Diyarbakir city and it developed a mixed urban morphology because of its position in the region. The walls around the city played an important part in the urban settlement pattern by preserving the integrity of the city. However, the Diyarbakir Suriçi region has begun to lose this important tissue in the last several decades. Prepared city plans and the approaches of enforcement agencies have played a role in this process. This study aims to offer ways in which the conservation of the Diyarbakir Suriçi region and its historical texture can be sustained.
Keywords: Diyarbakir; castle; conservation; planning; historical environment.Diyarbakır’ın ilk yerleşim yeri olan Sur İçi Bölgesi, tarihin her döneminde belirli değerlere sahip bir yerleşme alanı olmuştur. Birçok uygarlığa beşiklik etmiş, uzun yıllar önemli ticaret ulaşım aksında yer alarak ticari bir merkez görevi görmüş ve bu durum kentin gelişiminde etkili olmuştur. Anadolu ve Mezopotamya bölgelerindeki kültürler kent gelişimini etkilemiş ve Diyarbakır bölgedeki konumu nedeniyle karma bir kentsel morfolojiye sahip olmuştur. Kent, kale duvarları ile çevrilmiş ve bütünlüğünü günümüze kadar koruyarak yerleşim dokusunu sürdürmüştür. Ancak, son birkaç on yılda Diyarbakır Sur İçi Bölgesi bu önemli dokusunu kaybetme sürecine girmiştir. Kenti korumak için hazırlanan planların ve uygulayıcı kurumların yaklaşımları bu süreçte belirleyici rol oynamıştır. Bu çalışma, Diyarbakır tarihi Sur İçi bölgesinin korunamamasındaki temel etkenlerin ortaya çıkartılması ve tarihi dokuya sahip bölgelerdeki koruma çalışmaları için öneriler sunmayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Diyarbakır; kale; koruma; planlama; tarihi çevre.