Discussion of Place Attachment Concept in Informal Settlements Under Urban Dynamics

Studies on preparing the urban tissue against expected Istanbul earthquake has been going on in planned-unplanned housing settlements. Implementations so far have taken the form of renewal on one plot of land in general, and on an urban block in sometimes, causing intense inner city mobility issue. This paper aims to inquire into “place attachment” within the context of environmental quality, as in big cities, renewal processes seem to arise relocation problem of the residents. In this study, “place attachment” theme is examined over Kağıthane research data related to undergoing urban transformation. The focused parameters are environmental quality, security, satisfaction, social bonds, in-situ transformation trends etc. The findings indicate a high-level place attachment. Residents interviewed have a strong sense of territoriality over their quarters; and they cooperate with the local authorities in solving their problems. Therefore, the residents’ knowledge should feed into urban renewal policies. If in-situ urban transformation model is to be adopted by the local authorities, the priority should be given to the preparing a plan, inventorying building quality in the area, demolishing those buildings under earthquake risk in planned phases, and constructing affordable housing for the residents to remain in the settlement. Within the major goal of urban transformation law, implementations should improve life quality in the quarters and create liveable environments and the residents should return to their houses. Therefore, “place attachment” must not be neglected as part of renewal processes.
Keywords: Sense of belonging; urban transformation; housing; place attachment.

Kentsel Dinamikler ile Değişen Enformel Konut Yerleşmelerinde “Aidiyet” Kavramının Tartışılması

İstanbul’da beklenen deprem riskine karşı kentsel dokunun hazırlıklı hale getirilmesiyle ilgili çalışmalar, planlı ve plansız konut alanlarında kendine özgü sorunlarıyla devam etmektedir. Çoğunlukla tekil bina yenilemeleri şeklinde ilerleyen; bazı yerlerde yapı adası ölçeğinde gözlenen uygulamalar yoğun kent içi hareketliliğe yol açmaktadır. Bu hareketliliğin yarattığı sorunlardan yola çıkarak bu çalışmada, yaşanabilir konut alanları oluşturulabilmesi için “yere bağlılık “kavramının çevre kalitesi bağlamında irdelenmesi hedeflenmektedir. Büyük kentlerdeki yenileme süreçlerinde mevcut kullanıcıların yer değiştirmek zorunda bırakılması konusunun sıkça yaşanan bir problem olduğu gözlenmektedir. Bu çalışmada “yer aidiyeti” konusu; Kâğıthane ilçesinde başlatılan kentsel dönüşüm süreçleriyle ilişkili olarak gerçekleştirilen bir araştırmanın verilerinden yararlanarak çevre kalitesi, güvenlik, memnuniyet, toplumsal bağlar, yerinde dönüşüm eğilimi, vb. parametreler üzerinden ele alınmakta ve tartışılmaktadır. Yapılan alan çalışmasında yere bağlılık düzeyinin yüksek olduğu görülmüştür. Görüşülen mahalle sakinleri yaşadıkları alanı sahiplenmekte, sorunlarına çözüm aramak üzere yerel yönetim ile birlikte çalışmalar yapmaktadır. Yerleşme sakinlerinden alınan bilgilerin, yaşanabilir çevreler oluşturması beklenen kentsel dönüşüm politikalarına önemli bir girdi sağlaması gerekir. Yerinde Dönüşüm Modelinin uygulanması durumunda öncelikle yerel yönetimlerce bir plan yapılması, alanda mevcut yapıların durumlarının tespit edilmesi, deprem açısından riskli yapıların planlı ve aşamalı bir biçimde yıkılması, erişilebilir yeni konutlar yapılarak mahalle sakinlerinin yerleşmede kalmalarının sağlanması konuları önem kazanmaktadır. Kentsel dönüşüme yönelik yasanın temel amacına uygun olarak gerçekleştirilen uygulamalarda ilk hedefin mahallelerde yaşam kalitesinin yükseltilmesi ve yaşanabilir alanlar oluşturulması olduğu söylenebilir. Ancak mahalle sakinlerinin yenilenme sonrasında evlerine geri dönememelerinin kentte yaşama hakları ile ilgili bir sorun teşkil ettiği açıkça görülmektedir. Bu soruna yönelik olarak, dönüşüm politikaları içinde mahalle sakinlerinin aidiyet duygusunun dikkate alınmasının gerekliliği önem kazanmaktadır.