Perceptual Evaluation of the Mosque Facades of Different Periods: Preference, Complexity, Impressiveness, and Stimulative
Hatice Derya Arslan1, Kemal Yıldırm21Departmant of Architecture, Necmetin Erbakan University Faculty of Engineering-Architecture, Konya, Turkey2Department of Furniture and Decoration, Gazi University Faculty of Technical Education, Ankara, Turkey
It was aimed in this study to determine the effects on the perceptual evaluations of participants for the design differences of mosque facades that were shaped according to periods, countries and architectural trends within the geographical boundaries where the Islamic religion spread. With this purpose, 100 participants treated in 3 groups (Seljukid period, Ottoman period and Turkish Republic Period) were evaluated with the semantic differentiation scale, which covered the variables of preference, complexity, impressiveness and stimulative of the facade visuals of 16 different mosques. In conclusion, the data obtained on the mosque visuals, which were used in the survey study, showed that there was a statistically significant differences among the variables of complexity, preference, impressiveness and stimulative and it was determined that there was a reverse U-shaped relationship between the variables of preference and complexity in the evaluation of mosque. Then, to examine the effect of age, gender and education level on participants evaluations of the mosque visuals, the one-way analysis of variance was applied. Accordingly, it was determined that the male participants displayed a more negative approach compared to female, middle-aged participants (36-50 years of age) compared to young participants (22-35 years of age), participants with higher education compared to participants with secondary education. According to results; the Ottoman period mosques were more complex compared to the others, they were preferenced more and found to be even more effective and stimulating.
Keywords: Complexity, impressiveness, mosque facade, perception, preference, social factors.Farklı Dönem Cami Cephelerinin Algısal Değerlendirilmesi: Karmaşıklık, Beğeni, Etkileyicilik ve Uyarıcılık
Hatice Derya Arslan1, Kemal Yıldırm21Necmettin Erbakan Universitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü, Konya2Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi, Mobilya ve Dekorasyon Bölümü, Ankara
Bu çalışmada, ülkelere, mimari akımlara ve dönemlere göre farklı olarak yapılmış cami cephelerinin insanlar tarafından nasıl algılandığının irdelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda, Osmanlı, Selçuklu ve Cumhuriyet Dönemi olmak üzere 3 farklı gruba ayrılan 16 adet cami cephe görseli, 100 kişi tarafından anket yolu ile analiz edilmiştir. Anketlerde karmaşıklık, beğeni, etkileyicilik ve uyarıcılık olarak seçilen dört farklı sıfat çifti beş basamaklı anlamsal farklılaşma ölçeği ile değerlendirilmiştir. Yapılan analizlerle seçilen değişkenler arasındaki farklılıkların istatistiksel açıdan anlamlı olduğu görülmüştür. Çalışmada cami görselleri üzerinden elde edilen verilerin karmaşıklık, beğeni, etkileyicilik ve uyarıcılık gibi kavramlar arasındaki ilişkisi tespit edilmiş ve beğeni ile karmaşıklık arasında ters U şekilli bir ilişkinin olduğu görülmüştür. Çalışmada yaş, cinsiyet ve eğitim düzeyi gibi sosyal faktörlerin cami algısında ne ölçüde etken olduğunu saptamak için tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Analizlere göre erkek katılımcıların kadınlara göre camilerin algısal değerlendirmesinde daha seçici ya da eleştirel oldukları tespit edilirken, orta yaş (36-50 arası) katılımcıların genç (22-35 arası) katılımcılara göre daha eleştirel olduğu görülmüştür. Benzer şekilde eğitim seviyesinin artması da cami değerlendirmesinde seçiciliği artırmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgulara göre, Osmanlı dönemi camilerinin diğer dönemlere ait camilere göre daha kompleks olduğu görülmüş buna rağmen daha çok beğenilmiş ve etkileyici bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler: Etkileyicilik, karmaşıklık, cami cephesi, algı, tercih, sosyal faktörler.Manuscript Language: English
