Transformation of the Urban Pattern in Istanbul: From Multi-Storey Dwellings to Gated Communities
Tuğçe Eren, Neslihan DostoğluDepartment of Architecture, İstanbul Kültür Universty Faculty of Architecture, İstanbul, TurkeyThe rapid and unrestrained transformation of traditional housing patterns, generally based on the experience and cultural background of the inhabitants, as a result of different requirements and new building techniques, has caused various urban problems all over the world. Turkey has also encountered these problems during the development process of multi-storey dwellings that have ignored the existing urban pattern starting from late 19th century. This study deals with the transformation engendered by implementing blocks of multi-storey apartments in İstanbul, starting from the 19th century, and its effects on the social and physical environments. In fact, the new dwellings have influenced not only the urban pattern, but also social life. In this context, the influence of new building types on the urban pattern transformation and their effects on urban memory are evaluated. Various researchers have expressed their concern for considering dwellings separately from their environmental contexts. Unfortunately, environments integrating dwellings and their surroundings have become difficult to find in Turkey. Within the mass production mentality, new dwelling forms proliferating rapidly with various requirements and interests have invaded cities in the form of concrete blocks and have become estranged from the existing environment. Istanbul was selected in this study because it has been largely influenced by the modernization process and incorporates different building techniques and forms more than other Turkish metropolitan cities. This study aims to evaluate how the rise of multistoried dwellings in the 19th century, a historical districts in Istanbul, affected social life and how continuing this architectural approach has transformed the existing urban environment.
Keywords: Historic environment, multi-storey buildings, development of dwellings.İstanbul’da Kentsel Dokunun Dönüşümü: Çok Katlı Konutlardan Kapalı Sitelere
Tuğçe Eren, Neslihan Dostoğluİstanbul Kültür Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Ana Bilim Dalı, İstanbulPek çok ülkede tarihi ve doğal çevreler zaman içerisinde sosyo-kültürel, ekonomik, politik etkenler doğrultusunda dönüşüme maruz bırakılmıştır. Mevcut kent dokusu içinde insanların uzun yıllar boyunca deneyimleyerek oluşturdukları ve kültürel yapılarının bir yansıması olan geleneksel konut dokularının, çeşitli dönemlerde ortaya çıkan farklı gereksinimler doğrultusunda ve yeni yapım tekniklerinin kullanımıyla hızla ve kontrolsüz bir biçimde dönüşmesi, kentsel sorunlara sebep olmuştur. Türkiye’de de bozulma sürecini tetikleyen en önemli unsur çok katlı konut yapılarının kentin mevcut dokusunu göz ardı ederek çoğalması olmuştur. Bu makalede çalışma alanı olarak seçilen İstanbul’da, 19. yüzyıldan itibaren inşa edilen çok katlı konutların yarattığı değişim analiz edilmekte, sosyal ve fiziksel çevre üzerindeki etkileri sorgulanmaktadır. Makalede yeni mimari anlayışın insan ve kent yaşamını dönüştürmesindeki hızı irdelenmekte ve günümüzde tüm kenti etkisi altına alan bu yapılaşmanın kent belleğine olan etkileri değerlendirlmektedir. Çağdaşlığın biçimsel bir ifadesi olduğu düşünülen çok katlı konutlar, yalnızca kent dokusunu değiştirmekle kalmamış, kullanıcıların yaşamlarını da derinden etkilemiştir. Çeşitli araştırmacılar, konutun bulunduğu yerden ayrı düşünülemeyeceğini, çevresiyle bir bütün olduğunu ifade etmektedir, ancak Türkiye’de konut ve çevre bütünlüğünün bulunduğu yaşam çevrelerine rastlamak giderek güçleşmektedir. Kitlesel üretim mantığında, ihtiyaç ve çıkarlar doğrultusunda hızla çoğalan ve kolektif yaşam biçimini barındıran yeni konut formları, değinilen sebeplerle günden güne bulunduğu çevreye yabancılaşmakta ve beton yığınları biçiminde kenti istila etmektedir. Modernleşme sürecinden en çok etkilenen bölgelerden olması ve diğer metropollere oranla farklı yapı tekniği ve formlarını bünyesinde barındırması dolayısıyla İstanbul bu çalışma için örnek olarak seçilmiştir. Bu makalede yeni mimari arayışların etkisiyle İstanbul’da 19. yüzyıldan itibaren giderek yükselen çok katlı konut formlarının insan yaşamını nasıl etkilediği, süregelen bu modern mimari anlayışın kentin mevcut dokusunu nasıl değiştirdiği ve günümüz kentindeki durum incelenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Tarihi çevre, çok katlı konut yapıları, konutun gelişimi.Manuscript Language: English
