Planning discourses have focused on relational and institutional structure, as well as changing economic and social paradigms. This has led to alterations in various stages of planning systems, from theoretical approaches to institutional arrangements, spatial scales, local sources, and power relations and fragmentations, and from planning-implementation processes to political and public interests. Over the last two decades, there has been growing academic and political interest in the evolution of planning from the aforementioned perspectives in Turkey. The aim of the present study was to explore whether relational and institutional approaches are the key reasons for the success of planning approaches in upper-scale planning enterprises. It is demonstrated that insurmountable obstacles that provide reference for institutional and relational dimensions of planning are some of the most important matters impacting planning in Turkey. These obstacles include uncertain spatial scales, fragmentations of authority and territory, and incomplete institutional and legal regulation at regional and national levels, among other issues.
Keywords: Institutional restructuring, region; spatial scale; Turkey; upper-scale planning.Ekonomik ve sosyal paradigmalarda yaşanan değişimle birlikte, planlama tartışmaları kurumsal ve ilişkisel boyutlar üzerine odaklanmıştır. Bu yaklaşım politik ve kamusal yatırımlardan planlama-uygulama süreçlerine, kuramsal ve kavramsal tartışmalardan kurumsal düzenlemelere, mekansal ölçeklere, yerel kaynaklara, güç ilişkileri ve parçalanmışlıklara bir çok aşamada planlama sisteminin değişimine yol açmıştır. Türkiye’de akademik ve politik tartışmalar da planlamanın kurumsal ve ilişkisel boyutundaki evrimini anlamaya ve kentsel/bölgesel gelişme üzerindeki yansımalarına odaklanmıştır. Bu bağlamda, makalede Türkiye’de üst ölçekli planlama deneyimlerinin kurumsal ve ilişkisel kapasiteden ne düzeyde beslendiği ve planlama süreçlerinin başarısı açısından kurumsal ve ilişkisel yaklaşımların anahtar bir faktör olup olmadığı araştırılmıştır. Çalışmanın sonucunda, Türkiye’de ulusal ve bölge düzeyinde tamamlanamamış yada belirsizlikler içerenkurumsal ve yasal düzenlemeler, belirsiz mekansal ölçekler ve yetki-otorite parçalanmaları gibi kurumsal ve ilişkisel boyuta referans veren konular bağlamında karşı karşıya kalınan sorunlar, planlama süreçlerindeki başarı düzeyini etkilemiştir.
Anahtar Kelimeler: Kurumsal yeniden yapılanma, bölge; mekansal ölçek; Türkiye; üst ölçekli planlama.