19th Century (1839-1923) Non-Muslim Educational Buildings in Çatalca Province and Their Current Conservation ConditionsMelis Bilgiç Elmas, Can Sakir BinanYildiz Technical University
In the 19th century, significant developments took place in the Ottoman State education system as a part of the modernization process. One aspect of the modernization of education can be found in non-Muslim communities, which were already modernizing education due to the various ideological influences. The number of non-Muslim schools increased rapidly and educational buildings became more visible, especially in Çatalca, Edirne, and Istanbul provinces. As a result of wars, migrations, and population exchanges that occurred in the region during early 20th century, these schools generally lost their original functions as the communities using them were no longer present. The article focuses on the development process, statistical information, and architectural features of 19th- and early 20th-century non-Muslim school buildings in Çatalca Province, where non-Muslims were densely populated. The research is based on archival documents, literature review, and field studies conducted in the province. The study revealed that there were roughly 70 Greek Schools, one Armenian School, and one Bulgarian School in Çatalca Province in the 19th century, and only nine of them still exist. This article aims to shed light on the historical memory of the non-Muslim educational buildings in Çatalca Province, both extant and lost, with the aim under better understanding the shared heritage of the area. The conservation status and transformation process of these nine extant structures have been analyzed according to the holistic evaluation of the international charters. In conclusion, this article presents an evaluation and potential for the conservation of the extant school buildings with respect to their original architectural identities and cultural significances. Keywords: 19th century, Çatalca Province, Non-Muslim Educational Buildings, Archival Documents, Ottoman Educational Heritage
Çatalca Vilayetindeki 19. Yüzyıl Gayrimüslim Eğitim Yapıları (1839-1923) ve Mevcut Korunmuşluk Durumlarının DeğerlendirilmesiMelis Bilgiç Elmas, Can Sakir BinanYıldız Teknik Üniversitesi
19. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Tanzimat Fermanı'nın (1839) ilanıyla başlayan modernleşme girişimleri doğrultusunda eğitim alanında önemli düzenlemeler yapılmıştır. Bu kapsamda ideolojik fikirlerin yaygınlaşmasıyla bir değişim süreci içinde olan Gayrimüslim cemaatlerin modern okullar kurmalarına izin verilmiş, sonraki dönemlerde hızla yayılan bu kurumlar, özelikle Çatalca, Edirne ve İstanbul vilayetlerinde kentsel ve kırsal alanlarda belirgin hale gelmeye başlamıştır. 20. yüzyılın başından itibaren gerçekleşen savaşlar, işgaller, zorunlu göçler ve nüfus mübadelelerinin sonucu olarak gayrimüslim cemaat okulları kullanıcılarını ve kullanım amaçlarını kaybetmişlerdir. Çalışma kapsamında 19. yüzyılda eğitim sisteminde yapılan düzenlemeler doğrultusunda Gayrimüslim cemaatlerin yoğunlukta olduğu Çatalca Vilayeti sınırları içerisinde kalan cemaat okullarının gelişimlerine, yerleşimlerdeki istatistiki dağılımlarına ve mimari niteliklerine odaklanılmıştır. Makale, ağırlıklı olarak Osmanlı arşiv belgeleri, literatür taraması ve saha çalışmalarının karşılaştırılması yöntemine dayanmaktadır. Araştırma kapsamında 19. yüzyılda Çatalca Vilayeti sınırları içinde yaklaşık 70 adet farklı seviyelerde eğitim veren Rum Okulu, birer adet Ermeni Okulu ve Bulgar Okulu’nun varlığına ilişkin bilgiye ulaşılmıştır. Yapıların büyük bir bölümü günümüze ulaşamazken, varlığını koruyanların ise özgün mimari kimliklerinin ve bütünlüklerinin büyük oranda zarar gördüğü tespit edilmiştir. Bu nedenle söz konusu araştırma, hem günümüze ulaşan hem de varlığını kaybeden gayrimüslim eğitim kurumlarına odaklanarak; bölgenin çok-kültürlü ortak geçmişine ve tarihsel hafızasına ışık tutmayı amaçlamaktadır. Günümüze ulaştığı tespit edilen dokuz adet yapının ise Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasından sonraki süreçte geçirdikleri dönüşüm ve günümüz korunmuşluk durumları, uluslararası geçerliliğe sahip belgelerin bütüncül olarak değerlendirmesiyle seçilen anahtar kavramlar üzerinden değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda sonuç bölümünde günümüze ulaşan okul yapılarının özgün mimari kimliğe ve kültürel önemine uygun olarak korunması konusundaki değerlendirmeler ve potansiyeller ortaya konulmuştur. Anahtar Kelimeler: 19. yüzyıl, Çatalca Vilayeti, Gayrimüslim Eğitim Yapıları, Arşiv Belgeleri, Osmanlı Eğitim Mirası
Corresponding Author: Melis Bilgiç Elmas, Türkiye
|
|