Since the 1980’s, the urban regime theory has been one of the most widely used theoretical frameworks in the field of the analysis of urban politics. Seeking a synthesis between the pluralist and structuralist approaches, it focuses on semi-formal and cross-sectoral networks of relationships in cities that are formed around a particular agenda by actors who have a shared sense of purpose. By doing so, they bring together complementary resources and gain the “capacity to govern” in cities. The aim of this article was to discuss theoretically whether the urban regime theory can be applied in the context of the urbanization process in Turkey. Coalitions being formed by different groups of the society and playing a significant role in the urbanization process of the country show some similarities with the regime concept provided by the theory. From this point of view, the theory seems to be appropriate; however, in order to avoid concept-stretching, some points of concern that remind the researcher of the core of the theory should always be kept in mind.
Keywords: Urban regime theory; analysis of urban politics; the urbanization process in Turkey.Kentsel rejim kuramı, 1980’lerdeki ortaya çıkışından bu yana kentsel siyasal yapı çözümlemelerinde en sık kullanılan kuramsal çerçevelerdendir. Çoğulcu ve yapısalcı yaklaşımlar arasında bir orta yol bulmaya çalışan kuram, belirli bir gündem ve ortak hedefler çerçevesinde kaynaklarını birleştiren farklı sektörlerden aktörlerce oluşturulan ve kendisini sürekli kılarak toplumdaki önderliği ele geçiren yarı formel ilişki ağları -yani rejimler- üzerinde durmaktadır. Bu makalenin amacı, kentsel rejim kuramının, Türkiye’deki kentleşme sürecinin siyasal boyutunun incelenmesi ve açıklanması bakımından uygun bir çerçeve sunup sunmadığını kuramsal olarak tartışmaktır. Ülkemizdeki kentleşme biçiminde önemli rol oynayan ve toplumun farklı kesimlerince oluşturulan uzlaşı ve ittifakların kimi yönleriyle kuramca çizilen kavramsal çerçeveyle örtüştüğü gözükmektedir. Bununla birlikte diğer coğrafyalarda olduğu gibi Türkiye’de de rejim kuramı bağlamında yapılan kentsel siyasal yapı çözümlemelerinde kavram kargaşasına düşmemek adına özenli davranmak ve kuramın özünden ayrılmamayı sağlayacak temel bir takım noktaları gözden uzak tutmamak gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Kentsel rejim kuramı; siyasal yapı çözümlemesi; Türkiye’nin kentleşme süreci.