Located in eastern Anatolia, the Kemaliye district of Erzincan province and surrounding settlements are distinguished by unique architectural design. Due to urban migration, traditional houses in the region are not in use, leading to a gradual neglect of necessary maintenance. Climatic factors also cause varying degrees of structural damage. Flat roofs and facades of traditional houses are covered with sheet metal to prevent this damage. This method, applied with local knowledge and experience, has hidden the region’s unique architecture and caused visual pollution. However, it has also ensured the preservation of these houses. Another method, “the suspension of the load (emanete almak)” is used to repair or replace damaged structural elements. While ensuring the general preservation of the houses, these methods have architectural impacts. The preservation of traditional settlements and architectural heritage is critical, and it is expected that local practices are in accordance with universal principles of preservation. In an effort to investigate further, the structural organization of these traditional houses, damage sustained, and “sheet metal coating” and “suspension of the load” methods of preservation are evaluated.
Keywords: Suspension of the load, traditional houses; Kemaliye; conservation interventions; local knowledge and experience.Doğu Anadolu Bölgesinde yer alan Erzincan İli Kemaliye ilçesi ve çevre yerleşimleri, mimari tasarımında özgün dokusu ile ayırt edici bir özelliğe sahiptir. Bölgede yer alan geleneksel konutların zaman içinde göç nedeni ile kullanılmaması gerekli bakımların aksamasına neden olmuştur. Bu aksama ile birlikte etkin olan iklimsel etkenler yapılarda farklı düzeylerde hasarlar oluşturmuştur. Bu hasarların oluşmaması için geleneksel konutların düz damları ve cepheleri sac malzeme ile kaplanmıştır. Yerel bilgi ve deneyim kullanılarak uygulanan bu koruma yöntemi bölgenin özgün mimari dokusunun görünür olmasını engellemiş ve görüntü kirliliğine neden olmuştur. Bununla birlikte, bu yöntem konutların günümüze kadar ulaşmasını da sağlamıştır. Diğer bir müdahale yöntemi olan “emanete almak” ise, konutların taşıyıcı elemanlarında meydana gelen hasarlara yöneliktir. Bu müdahale biçimi ile hasar alan taşıyıcı elemanların onarılması veya yerine yenisinin yerleştirilmesi amaçlanmaktadır. Uygulanan bu koruma yöntemleri ele alındığında, konutların ayakta kalması sağlanmakla birlikte, farklı mimari etkilere neden olduğu görülmektedir. Geleneksel konut çevrelerinin korunması ve mimari mirasın geleceğe aktarılabilmesi önemli bir gerekliliktir. Bunun yerel bilgi ve deneyimlerin evrensel koruma ilkelerine uyumlu olarak karşılık bulması ile sağlanabileceği düşünülmektedir. Bu amaçla, çalışmada, Kemaliye ve çevre yerleşmelerinde yer alan geleneksel konutların yapısal kuruluşları, konutlarda meydana gelen hasarlar, bu hasarların giderilmesi ve mevcut yapının korunması için uygulanan müdahalelerden “sac kaplama” ve “emanete alma” değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Emanete alma, geleneksel konutlar; Kemaliye; koruma uygulaması; yerel bilgi ve deneyim.