Assessment of urban surface performance of open spaces with multi-criteria decision-making method
Elif Safiye Serdar Yakut1, Sehnaz Cenani2, Gülen Cagdaş31Department of Landscape Architecture, İstanbul Technical University, İstanbul, Türkiye2Department of Architecture, İstanbul Medipol University, İstanbul, Türkiye
3Department of Architecture, İstanbul Technical University, İstanbul, Türkiye
The research presents a multi-criteria decision-making method that focuses on evaluating spatial performance by considering all areas without roads or structural elements as “urban surfaces”. In this context, the Seyyid Ömer neighbourhood in Istanbul’s Fatih district, as the study area, was discussed in detail in terms of physical, ecological, and social criteria and their sub-criteria. While the physical criteria include the size of each area and enclosure; the ecological criteria were studied with permeability rates and the normalised difference vegetation index (NDVI) value, which measures unit area through the amount of chlorophyll. In addition, the type of property and land use in the urban context, which are the main factors for citizens’ interaction with open spaces, were included as sub-criteria under the main social criterion. The relationships between the identified criteria and the open space typologies in the neighbourhood were converted into an index using the analytical network process (ANP) to measure the urban surface performance. The developed index indicated that some urban voids stand out even more than the important ones and have greater potential than urban parks such as Çukur Bostan in terms of social and vegetation qualities. As a result of the research, a map of the importance level was created to illustrate the potential areas for improving the urban ecological performance. Then, various pocket parks such as Şelaleli Park and Skate Park and urban voids regarding their physical, ecological and social values were extracted as potential urban open spaces. With this structure, the research proposes a multi-criteria index that can be used to evaluate the potential of urban surfaces by putting them on a multi-dimensional and computable scale.
Keywords: Analytic network process (ANP), multi-criteria decision-making (MCDM), urban open spaces; urban surface index; urban surfacesAçık Alanların Kentsel Yüzey Performansının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi ile Değerlendirilmesi
Elif Safiye Serdar Yakut1, Sehnaz Cenani2, Gülen Cagdaş31Peyzaj Mimarlığı Bölümü, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye2İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü, İstanbul Medipol Üniversitesi, İstanbul, Türkiye
3Mimarlık Bölümü, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye
Araştırma, üzerinde yol veya yapısal unsur bulunmayan bütün alanları “kentsel yüzey” kabul ederek mekansal performanslarının değerlendirilmesine odaklanan çok kriterli bir karar verme yöntemi sunmaktadır. Bu kapsamda çalışma alanı olarak seçilen Fatih ilçesine bağlı Seyyid Ömer mahallesi fiziksel, ekolojik ve sosyal ana başlıklar altında alt kriterlerine detaylandırılarak ele alınmıştır. Fiziksel kriterler, her bir yüzeyin boyutunu ve açıklık/çevrelenme değerlerini kapsarken; ekolojik kriterler ise, birim yüzeydeki geçirimlilik oranları ve vejetasyon niteliğini klorofil miktarları üzerinden ölçümleyen NDVI değeri ile incelenmiştir. Bunlara ek olarak kentlilerin açık alanlara etkileşimlerini belirleyen ana unsurlar olan mülkiyet tipi ve kentsel bağlam içindeki kullanım tipolojisine de sosyal kriterler ana başlıkları altında alt kriterler olarak yer verilmiştir. Belirlenen kriterler mahalle dokusu içinde yer alan açık alan tipolojileriyle olan ilişkileri, Analitik Ağ Süreci (AAS) kullanılarak, kentsel yüzey performansının ölçümlenebilmesi için ağırlıklandırılarak bir indeks haline getirilmiştir. Geliştirilen indeks ile bazı küçük kentsel açık alanların açıklık ve vejetasyon nitelikleri bakımından Çukur Bostan gibi önemli semt parkından bile daha fazla öne çıktığı görülmüştür. Ek olarak bu parçalanmış açık alanların bütünleştirilebilmesi ve yapısal strüktür içinde yaşam kalitesinin iyileştirilmesi için planlama yaklaşımlarına altlık oluşturacak kentsel yüzeylerin önem dereceleri haritası elde edilmiştir. Haritada Şelaleli Park ve Skate Park gibi çeşitli cep parklar ile fiziksel, ekolojik ve sosyal değerlerine göre kentsel boşluklar potansiyel kentsel açık alanlar olarak saptanmıştır. Bu yapısıyla araştırma, kentsel yüzeyleri çok boyutlu ve hesaplanabilir bir skalaya oturtarak, potansiyellerinin değerlendirilmesi için referans oluşturabilecek çok kriterli bir indeks önermektedir.
Anahtar Kelimeler: Kentsel yüzeyler, Kentsel açık alanlar, Kentsel yüzey indeksi, Analitik Ağ Süreci (AAS), Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV)Manuscript Language: English
