The aim of the present study was to discuss an emerging trend in İstanbul housing –a trend of essentially copying urban identity and pasting it on housing– in an effort to test the reaction of potential users to these environments. The present study includes research regarding a possible divergence in opinion of these environments among laypeople and experts in the field of architecture. Sample sites selected were themed “San Marco Square, Venice” and “Bosphorus, İstanbul.” It was hypothesized that a difference in opinion would be present among groups regarding the description of and preferences for visual attributes of the sample sites. Twenty architects and 20 non-architects were asked to describe the selected buildings. A “Visual Evaluation Test” featuring images of the buildings was included in the questionnaire. Significant differences in opinion were present among the groups of respondents. Architects generally held a negative view of the sites, focusing primarily on design and context. Non-architects evaluated the visual attributes positively, focusing primarily on “function-units” and quality. They were uninterested in Venice or the Bosphorus as housing concepts, but were largely impressed by the newness of the sites, their social and recreational facilities, and their planned organization, features consumers are deprived of within the city center.
Keywords: Gated housing, globalization; identity; imitation; residential architecture; visual consumption.Çalışma, İstanbul’da konut çevrelerinde son birkaç yıl içinde gözlemlenen ve farklı kentsel kimlikleri kopyalayarak birebir uygulayan yeni bir eğilimin tartışılmasını ve söz konusu konut yerleşimlerine potansiyel kullanıcıların verdikleri tepkileri anlamayı amaçlamaktadır. Bu çerçevede bir araştırma yapılmış ve “Venedik San Marco Meydanı” ve “İstanbul Boğazı”nı kopyalayarak bu mekanlarda yaşamayı vaadeden iki farklı konut yerleşimi seçilmişitir. Seçilen konut yerleşimleri ile ilgili “mimar” ve “mimar olmayan” potansiyel kullanıcıların değerlendirmeleri ve tercihlerini analiz eden bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Çalışma, iki farklı grubun yerleşimlerin görsel özelliklerini tanım ve tercihlerinde farklılıklar olacağı hipotezini de test etmektedir. Yirmi mimar ve 20 mimar olmayan katılımcıya, konut yerleşimlerini değerlendirmeleri için bir “görsel değerlendirme testi” uygulanmıştır. Anket uygulaması ile gerçekleştirilen değerlendirme testinde seçilen konut yerleşimlerinin imajları kullanılmıştır. Sonuçlar, iki grup arasında önemli farklılıklar olduğunu göstermektedr. Mimarlar, konut yerleşimlerinin değerlendirilmesinde genel olarak negatif bir eğilimdeydi ve çoğunlukla “tasarım ve bağlam” üzerine odaklanmıştır. Mimar olmayanlar ise konut yerleşimlerinin özelliklerini genel olarak olumlu olarak değerlendirmiş ve “fonksiyon-birimler” ve “kalite” konuları ile ilgilenmişlerdir. Mimar olmayanların, kentsel kimliklerin kopyalanmasının en önemli amacı olarak görünen “Venedik’te yaşamak” veya “Boğaz’da yaşamak” konseptleri ile ilgilenmedikleri, onları daha çok yerleşimlerin “yeni, planlanmış ve düzenli” olmalarının, sosyal ve rekreasyonel alanları gibi kent merkezinde yoksun kaldıkları özelliklerin cezbettiği anlaşılmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Kapalı konut yerleşimleri, küreselleşme, kimlik; taklit; konut mimarisi; görsel tüketim.