This research paper aims to discuss the spatial interaction of graffiti as unauthorized marking activity in public spaces. It proposes to clarify why interactions between graffiti and people in public spaces are important, and how graffiti evokes an external stimulus on people who see these marks on the surfaces of public spaces. In this article, the spatial effect of graffiti on the street is discussed through the concept of place-making. The importance of graffiti in public spaces began to be discussed in the early 1980s, and was considered t a kind of unauthorized street activity often associated with vandalism. However, in the 2000s this changed slightly and graffiti also began to be considered as a profound actor in bringing vitality and increased sociability to the streets according to the qualities of place-making. This drastic change in seeing graffiti has intensified the discussions about the new relationships between the concept of place-making and the motivations for graffiti writing in public spaces. Therefore, a multidisciplinary approach is needed to examine the various interactions between people and public spaces over the social and spatial effects of graffiti. Through a Qualitative Research approach based on a deeper understanding of social life, this paper focuses on the interactions between graffiti and people in public spaces. The conceptual framework of the paper is based on Whyte’s Triangulation Process and the qualities of the sense of place that are related to place-making practice derived from the seminal literature of this work. Accordingly, a case study was completed via field work covering thirty-six months between 2015-2018. This fieldwork was conducted in the Karakoy Underpass, where Istanbul’s graffiti-covered surfaces are frequently noticed. During the observation period, fifty-four different graffiti configurations were observed in situ and collected as visual documentation using photo and video recordings. Additionally, during the interview period of the fieldwork, conversations using semi-structured questions were carried out with the pedestrians passing through, graffiti writers, and the shopkeepers in the Karakoy Underpass. In order to decompose the data collected from the fieldwork, a prototype “Cross Matrix Table” was designed to show the multiple relationships between the spatial effect of graffiti and the triangulated interaction of public spaces. This Table also highlights the triangulated position of graffiti as an external stimulus that connects with the people as actors of everyday urban flux in public spaces. This paper provides empirical insights on how the Triangulation Process reflects the social interactions in public spaces. Accordingly, this research paper includes Qualitative Research steps of data collection and decomposes the findings with a suggested model “Cross Matrix Table” at the end of the study. The suggested “Cross Matrix Table” model with the decomposed data and case study demonstrates that there is an architectural need to investigate how everyday street art activities can reflect the qualities of the sense of place. This study not only enables graffiti to be seen as an activity performed on the street, but also to arouse interest in the concept of triangulation itself.
Keywords: Graffiti, Istanbul Karakoy Under Pass; place-making; sense of place; Triangulation Process of Whyte.Bu yazıda, sokak sanatı örneklerinden grafiti, yer oluşturma kavramı üzerinden ele alınmaktadır. Grafitinin, 1980’li yılların başında kentsel mekânlarda yayılan görselliği, sosyal ve mekânsal sorunları da beraberinde getirmiştir. Nedenselliği sürekli yenilenen, tür ve tarzlara ayrılarak gelişen grafitinin, mekânsal bağlamı da buna bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Bu nedenle; grafiti ve mekân etkileşimini, farklı disiplinlerin bakış açıları ile buluşturabilecek, grafitinin sosyal ve mekânsal boyutunun içinde barındırdığı insan ve mekân etkileşimini merkezine alan araştırmalara gereksinim artmaktadır. Yapılan bu çalışmanın amacı; kentsel mekân ve grafiti arasındaki çok yönlü etkileşimin, mekân ve kullanıcılarına yansıyan duygusal boyutlarını belirleyerek, grafitinin yer oluşturucu etkisini tartışmaktır. Çalışmada, yer oluşturma pratiği Etkileşim Üçgeni yönteminden (Triangulation Process) yararlanılarak; mekânsal uyarıcı etken (external stimulus) olarak, izinsiz grafiti örneklerinin (illegal graffiti) kentsel mekân ile olan etkileşimine odaklanılmaktadır. İstanbul’da grafitinin yoğun olarak bulunduğu Karaköy’ün merkezindeki Karaköy Alt Geçidi ve Çarşısında alan çalışması yapılmıştır. Araştırmanın gözlem süreci 36 aya (2015-2018 yılları arası) yayılmakta olup, alanda yazılma-silinme ve tekrar yazılma döngüsü içinde, 54 farklı grafiti konfigürasyonu belirlenmiştir. Bu döngüsel durumdan mekân kullanıcılarına geçen yer duygusunun boyutları ile grafitinin mekânsal nitelikleri arasındaki etkileşimin yer oluşturucu etkisi, hazırlanan çalışma modelinden yararlanılarak ortaya konulmaktadır. Yapılan bu çalışmanın grafiti ve yer oluşturma kavramını tartışan yeni araştırmalara farklı bir bakış sunması ve yol gösterici olması hedeflenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Grafiti, Karaköy Alt Geçidi ve Çarşısı; yer oluşturma; yer duygusu; Etkileşim Üçgeni.