20. yüzyýlýn sonuyla birlikte hýzlý bir geliþim gösteren kentsel dönüþüm süreci, Türkiye’nin deneyimlemekte olduðu sorunlarýn baþýnda gelmektedir. Uzun yýllar boyunca çeþitli yasal ve yönetsel yaptýrýmlarla yönlendirilen bu süreç, tarihi kentsel alanlarýn olumsuz yönde etkilenmesine neden olmaktadýr. Belirtilen uygunsuz müdahalelere zemin oluþturan yaptýrýmlardan biri de 2005 yýlýnda kabul edilen 5366 Sayýlý “Yýpranan Tarihî ve Kültürel Taþýnmaz Varlýklarýn Yenilenerek Korunmasý ve Yaþatýlarak Kullanýlmasý Hakkýnda Kanun”dur. Kýsaca “Yenileme Kanunu” adýyla anýlan bu kanun, sit alaný olarak korunan nitelikli kentsel dokularda geri döndürülmesi güç, hatta imkansýz kayýplara sebebiyet vermektedir. Bu çalýþmanýn amacý, üstün evrensel nitelikleri dolayýsýyla Ýstanbul’un Tarihi Yarýmada’sý içerisinde belirlenen dört adet dünya miras alanýndan biri olan “Kara Surlarý Koruma Alaný”nýn deneyimlediði kentsel dönüþümü 5366 Sayýlý Kanun çerçevesinde deðerlendirmektir. Belirtilen deðerlendirme, uluslararasý ölçekte korunan bir kültür varlýðý olan “Kara Surlarý Dünya Miras Alaný” dahilinde 5366 Sayýlý Kanun kapsamýnda belirlenen altý adet yenileme alanýndan en büyüðü olan “Zeytinburnu Kültür Vadisi Projesi” üzerinden yapýlmýþtýr. Makale kapsamýnda ilk olarak Zeytinburnu’nun kýsa tarihçesi ile bölgenin sahip olduðu deðerler aktarýlmýþtýr. Ardýndan, 5366 Sayýlý Kanun’un alan üzerindeki mekânsal etkileri; amaç, kapsam ve içerik bakýmýndan tanýtýlan “Zeytinburnu Kültür Vadisi Projesi” aracýlýðýyla vurgulanmýþtýr. Çalýþmanýn son bölümünde ise 13 yýldýr yürürlükte olan 5366 Sayýlý ‘Yeni’leme Kanunu’nun korunmasý gerekli kültür varlýklarý üzerindeki etkileri uluslararasý geçerliliðe sahip belgeler ýþýðýnda koruma bakýþ açýsý ile yorumlanmýþtýr.

The urban transformation process accelerated immensely by the end of the 20th century is one of the problems Turkey has faced. This process, which is guided by various legal and administrative sanctions for many years, affects historical urban areas negatively. One of these sanctions providing a basis for inappropriate interventions on the historical urban areas is the Law No. 5366 on “Conservation by Renovation and Use by Revitalization of the Deteriorated Historical and Cultural Immovable Property”. This law, the “Renewal Law” in short, carried into effect in 2005, causes irreversible damages and losses through the renewal of the qualified urban sites. The purpose of this study is to critically evaluate the urban transformation of the “Land Walls Protection Area”, one of four sites determined as world heritages in the Historical Peninsula of Istanbul, through a reading of the Law No. 5366. This evaluation is made through “Zeytinburnu Culture Valley Project”, which is the largest renewal project identified among the six renewal zones falls within the Land Walls Protection Area. The paper begins with the history of Zeytinburnu through a chronological narration. After emphasizing the values of the district, “Zeytinburnu Culture Valley Project” is introduced in terms of its purpose, scope and content. The study then focuses on the spatial effects of Law No. 5366 through the final state of the project. Lastly, on its 13th year of force, the consequences of the Renewal Law on the cultural heritage that needs to be protected are specified in the light of the internationally valid charters from a conservation point of view.

Abstract | Full Text PDF

Ýyi tariflenmiþ problem alanlarýndan planlama ve tasarým gibi kötü-tarifli alanlara doðru geçtiðimizde karþýlaþtýðýmýz problemlerin karmaþýklýðý problem çözme yaklaþýmýnda niteliksel deðiþiklikler dayatýr. Bunun sonucu olarak dinamik problem çözme stratejileri hesaplamalý tasarým çalýþmalarý için bir gereklilik olarak açýða çýkar. Bu çalýþma Ýçiçe Evrimsel Algoritma (IEA) adýnda yeni bir çoklu-objektifli Evrimsel Algoritmayý (EA) dinamik yönlere sahip bir problem çözme aracý olarak sunmaktadýr. IEA’nýn diðer EA’lardan farký, kullanýlan objektiflerden birinin zindelik ilerlemesi duraklayana kadar süreci çeþitli açýlardan yönlendirmesi ve daha sonra yönlendirme iþlevini bir diðer objektife devretmesidir. Bu þekilde IEA’nýn farklý objektifler için farklý ayar ve operatörler kullanmasý mümkün olmaktadýr. Bu sayede IEA problem tanýmýný iþleyiþi boyunca dinamik biçimde uyarlayabilmektedir. IEA özel olarak tasarým problemlerinin çizgisel-olmayan, karmaþýk karakterine dönük olarak geliþtirildiði için bu makalede IEA’nýn kendine has özelliklerini kötü-tanýmlý, çoklu-modlu ve çoklu objektifli bir problem olan Mimari Plan Düzenlemesi Problemi üzerinden ve kütüphane binalarý özelinde sunuyoruz. Ýlk olarak, IEA’nýn iþleyiþ karakteristiklerini ve baþarýmýný bir sýralama-tabanlý EA versiyonuyla kýyaslayarak yukarýda anlattýðýmýz yönlendirici objektif yaklaþýmýnýn sonuçlarýný ortaya koyuyoruz. Ardýndan, iþleyiþ karakteristiklerini daha derinlemesine yorumlamak üzere IEA’yý popüler bir çoklu-objektifli EA olan NSGA2 ile kýyaslýyoruz. Son olarak spesifik tasarým alanlarýna ait bilgiyi iþe koþmanýn gerekçelerini ve yollarýný tartýþarak IEA’nýn nasýl kullanýmlarýnýn olabileceðini ve nasýl daha öte geliþtirilebileceðini tartýþýyoruz.

As we move away from well-defined problem domains, and get closer to more open-ended domains like planning and design, an increase in the complexity of the problems compel the problem-solving behavior to change in a qualitative sense. Consequently, dynamic problem solving strategies appear as one of the requirements for computational design studies. This paper presents a novel multi-objective Evolutionary Algorithm (EA) called the Interleaved EA (IEA) as a problem-solving tool, which incorporates dynamic aspects. It is specific to IEA that one of the objectives leads the evolution until its fitness progression stagnates. As such, IEA enables the use of different settings and operators for each of its objectives, which would be the same for all objectives in a regular EA. This enables the IEA to dynamically adapt its problem setting throughout its progression. We present the specificities of the IEA with an application on a design problem. As the IEA has been developed to assist in design problems, it is examined through the “Architectural Layout Design” problem studied through library buildings, exemplifying an ill-defined, multi-modal, and multi-objective problem. We compare the functioning of the algorithm with regard to, first, a regular rank-based version, for demonstrating the effect of the leading objective approach; secondly, with a popular multi-objective EA (i.e., NSGA2). We discuss how and why IEA can be used and developed further to incorporate domain specific understanding for multi-modal and dynamic design problems.

Abstract | Full Text PDF

Yok-yer (non-lieu) kavramý ilk kez, Mark Augé tarafýndan 1992 yýlýnda yazýlmýþ olan “Non-Lieux, Introduction à une Anthropologie de la Surmodernité” baþlýklý kitapla gündeme geldi. Kitap ardýndan da pek çok dile çevrildi. Yok-yer kavramý antropolojiden Mimarlýða oldukça çeþitli bilgi disiplinleri içinde tartýþýldý ve kullanýldý. Yok-yer çok sayýda akademik çalýþmanýn ya doðrudan doðruya konusu ya da konusunun önemli bir parçasý oldu. Bu baðlamda kavram Türkçeye yer-olmayanlar ve yok-yerler olmak üzere iki farklý þekilde çevrildi. Bu yazý yok-yer kavramýnýn Türkçeye çevirisini, anlamýný, göndergelerini ve baðlamýný sorgulamaktadýr. Bunun da ötesinde kavramsallaþtýrmanýn Augé’nin ortaya koyduðu haliyle içine düþmüþ olduðu mantýksal, ontolojik ve epistemolojik problemleri analitik bir bakýþla tartýþýp eleþtirmektedir. Bu çerçevede yok-yer kavramý ile yersizleþme kavramý arasýndaki benzerlik ve farklar ortaya konarak hangi durumlarda ve gerekçelerle yersizleþme kavramýnýn tercih edilebileceði açýklanacaktýr.

The non-place (non-lieu) concept came to the fore for the first time, with the book “Non-Lieux, Introduction à une Anthropologie de la Surmodernité”, written by Mark Augé in 1992. The book was later translated into many languages. The concept of non-place has been discussed and used in an extensive discipline of knowledge from anthropology to architecture. Non- place is a subject or part of a subject of a large number of academic studies. In this context, the concept has been translated to Turkish into two different forms as “yer-olmayan” and “yok-yer”. In this article I will question the translation, meaning, referents and context of the concept of “non-lieu”. Beyond that, I will discuss and criticize the logical, ontological, and epistemological problems of conceptualization has fallen into as it has been revealed by Augé. In this frame, I tried to put forward the differences and similarities between the concept of non-place and the concept of deterritorialization. I also will try to explain in which situations the concept of deterritorialization can be preferred.

Abstract | Full Text PDF

Bu çalýþma, Türkiye’de az sayýda bulunan ve Ortadoðu’da hýzla yok olmakta olan Memluk Dönemi hamamlarý ile ilgili çalýþmalara somut bir örnek üzerinden katký saðlamayý amaçlamaktadýr. Bu amaç doðrultusunda, Akdeniz’in güney-doðu ucunda Suriye sýnýrýna yakýn konumlanan ve 248 yýllýk Memluklu Dönemi geçmiþi bulunan Antakya’da yer alan Beyseri Hamamý incelenmiþtir. Çalýþmaya konu olan Memluk Dönemi eseri gerek tarihi kent dokusu içindeki konumu/yer seçimi gerekse yapýsal, mekânsal ve iþlevsel özellikleri dönemin hamam yapýlarý ile ilgili yapýlan deðerlendirmelere katký sunabilecek düzeydedir. Bu çerçevede, çalýþma kapsamda, Beyseri Hamamý’nýn yapýsal-mekânsal-iþlevsel parametrelerinin birbiri ile iliþkili olarak çözümlenmesi için Memluk Dönemi hamam yapýlarý ile ilgili literatür incelenmiþ, Beyseri Hamamý özelinde ve Antakya’da bulunan hamam yapýlarý ile ilgili tespitler ve karþýlaþtýrmalý çalýþma yapýlarak özgün sonuçlara ulaþýlmýþtýr.

Memluk Period Hammam buildings are existed in a very small number in Turkey and subjected to not only rapid deterioration but also disappearing throughout the Middle East. The aim of this study is to contribute to Memluk Period Hammam studies with an original finding of a case-study research. According to the scope of this study, Beyseri Hammam in Antakya which is ruled by Memluks under 248 years and currently located in south-west end of Mediterranean region of Turkey near Syrian Border is selected and analyzed under the structural-spatial and functional parameters. Beyseri hammam is one of the important example of Memluk Period Hammams in Turkey. Therefore, this study is revealed original findings on Memluk Period Hammam studies by making an investigation on not only limited to the case study but also on a comparative study related to the same period Hammams in Antakya.

Abstract | Full Text PDF

Mimarinin önemli çalýþma alanlarýndan olan konut projeleri inþaat sektörünü oluþturan yapýlar içinde en büyük paya sahiptir. Konut ihtiyacýnýn fazla olduðu ülkemizde ihtiyacýn optimum þekilde karþýlanmasý gerekmekte ve daha fikir aþamasýndayken tutarlý tasarým alternatiflerinin oluþturulmasý önem taþýmaktadýr. Bu ise tasarým evresindeki kararlarýn bilinçli ve rasyonel bir þekilde alýnmasýyla mümkün olabilecektir. Bu çalýþmanýn amacý da mimari tasarým evresinden kaynaklanan bina maliyeti deðiþimlerini incelemek olup Türk standart ve yönetmelikleri kapsamýnda ayný geometriye sahip projelere yönelik bir araþtýrma elde etmektir. Bu doðrultuda plan düzleminde farklý boyutlara sahip altý adet dikdörtgen planlý konut projesi tasarlanmýþ, taþýyýcý sistemi tamamý perde duvarlý olan ve tünel kalýp teknolojisi ile üretilen projeler dokuz farklý kat adedinde incelenmiþtir. Çalýþma kapsamýndaki yapý modelleri Sta4Cad programý ile oluþturulmuþtur. Elde edilen bulgular neticesinde, mimari kullaným alanlarý ayný kalmak üzere, plan düzleminde iki yöne ait boyutlar arasýndaki fark arttýkça maliyetler artmýþtýr. Ayrýca yüksekliðin artmasý ile önce belirli bir kat adedine kadar azalan, daha sonra tekrar artýþ gösteren U þeklinde bir deðiþim eðrisi elde edilmiþ ve böylece tünel kalýp projelerin belli bir yükseklikten sonra maliyet bakýmýndan rasyonel olmadýðý kanýtlanmýþtýr. Sonuç olarak; hem plan düzlemindeki boyutlarýn hem de kat adetlerinin kontrollü olarak deðiþimlerinin yapý maliyetlerine etkisinin hangi mertebelerde olduðunu ortaya konarak tek yapý ölçeðinde, bölge planlamasý aþamasýnda veya kentsel dönüþüm sýrasýnda yeni yapýlacak konutlar için tasarýmcýlara yarar saðlayabilecek yaklaþýmlar elde edilmiþtir.

Residential building projects, which are one of the main study areas of architecture, have the largest share in the building sector. Demand of housing should be met in a most efficient way especially in our country where housing demand is huge. It is important to designate reasonable design alternatives at the early stages of design process, and this can only make it happen when the decisions are made in a rational way at the design stage. The aim of this study is to investigate the effect of the architectural design of the buildings having the same geometry according to Turkish standards and regulations on the building cost. For this purpose, six housing projects with rectangular shape in plane having various dimensions were designed. These projects produced with tunnel form technology had shear walls as a carrier system and they were examined for 9 different storey numbers. Static analyses of the building models were made with Sta4Cad. It is shown that as the difference between the two dimensions of the horizontal plane increases, the cost of the building also increases in condition that the usage spaces are kept constant. With the increase in height, a U-shape curve, which decreases first to a certain floor and then increases again, is obtained. It is also proved that the projects produced with tunnel form technology are not rational in terms of cost beyond a certain building height. In conclusion, by putting forward the effects of the controlled-variation of the plane dimensions and building heights on the cost of a single building, useful approaches for the designers working for regional planning or urban transformation projects are obtained.

Abstract | Full Text PDF

Ýstanbul Teknik Okulu (ÝTO)/ Ýstanbul Devlet Mühendislik Mimarlýk Akademisi (ÝDMMA) hocalarýndan Prof. Ziya Baban’ýn adeta bir bayrak yarýþýndaki gibi, her bayraðýn devredilme aþamasýnda kýsa bir süre birlikte koþularak ve sonunda devredilerek…1974 yýlýnda ÝDGSA Yük. Mimarlýk Bölümü Yapý Malzemesi dersi hocalýðýndan istifa etmesine dek devam eden akademi hikayesi.

Bu dönemin son “Malzeme Hocasý”, Prof. Ziya Baban sadece Ýstanbul Güzel Sanatlar Akademisi’nde deðil, Ýstanbul Devlet Mühendislik ve Mimarlýk Akademisi’nde görevli; kadrosu Yýldýz’da. Ancak, yaklaþýk kýrk beþ yýllýk hocalýk yaþamýnýn bir yirmi beþ yýlýný Akademi ile de paylaþmýþ Ziya hocanýn çeyrek asýrlýk bir dönemini ele alan bir çalýþma.

A material teacher in the documentation and in the past: Professor Baban and About "Materials Lessons" about half a century ago...

Abstract | Full Text PDF

Osmanlý Ýmparatorluðu’nun ilk baþkenti olan Bursa’da yer alan Hanlar Bölgesi Osmanlý kentinin kalkýnma merkezi olarak, deðiþen ve geliþen ticaret hayatýyla birlikte tarihi kentsel karakterini koruyarak günümüze kadar ulaþmýþ ve 2014 yýlýnda kültürel miras alaný olarak UNESCO Dünya Miras Listesi’ne girmiþtir. Bu kapsamda katýlýmcý bir yöntemle hazýrlanan Bursa ve Cumalýkýzýk Alan Yönetim Planý kültürel miras alanlarýna yönelik pek çok sorun ve beklentiyi gündeme getirmiþ ve bunlarýn çözümlerine yönelik eylem planlarý önermiþtir. Planda dile getirilen en önemli sorunlardan biri kültürel miras alanlarýndaki proje uygulamalarýnda ulusal ve uluslararasý ilkeler doðrultusunda belirlenmiþ standartlarýn ve dil birliðinin olmamasý nedeniyle miras alanlarýnýn özgün kimliðinin bozulmasý olmuþ, yönetim alanýna özgü kentsel tasarým rehberlerinin oluþturulmasý gerektiði ifade edilmiþtir. Bu süreçte Bursa Uludað Üniversitesi’nde devam eden “Bursa Kent Merkezine Yönelik Bir Kentsel Tasarým Rehberi Modeli” isimli bilimsel araþtýrma projesi kapsamýnda da Yönetim Planý’nýn bu hedefi dikkate alýnmýþ, ancak bölgeye özgü bir kentsel tasarým rehberi üretmeden önce, kültürel miras alanlarýna yönelik bir kentsel tasarým rehberinin nasýl bir süreç içinde hazýrlanmasý gerektiði konusunda çalýþýlmasýnýn faydalý olacaðý görülmüþtür. Bu makalede de kültürel miras alanlarýnýn kimliðinin korunmasýnda ve geliþtirilmesinde bir uygulama aracý olarak kentsel tasarým rehberlerinin rolü tartýþýlmýþ, kentsel tasarým sürecine dair kabul görmüþ sistematik yaklaþýmlar ve katýlým yöntemleri üzerinden Bursa Hanlar Bölgesi’ndeki bir alan çalýþmasýyla birlikte kültürel miras alanlarýna yönelik kullanýcý odaklý bir kentsel tasarým rehberi modeli geliþtirilmiþtir. Disiplinler arasý ve kurumlar arasý bir bakýþ açýsýný, kentlilerin ve yerel halkýn katýlýmýný gözeten bu modelin kültürel miras alanlarýna yönelik çalýþmalarda ilgili kurumlara ve profesyonellere yardýmcý olacaðý düþünülmektedir.

The Khans Area, located in Bursa - the first capital of the Ottoman Empire - has reached today, preserving its historical urban character with its changing and developing trade life, and was inscribed as a cultural heritage site by UNESCO in 2014. Bursa and Cumalýkýzýk Management Plan, which was prepared with a participatory method, presented many problems and expectations about cultural heritage sites, and suggested action plans for their solutions. One of the most important problems emphasized in the Management Plan was the weakening of the original identity of heritage sites due to the lack of urban design principles and standarts in heritage sites, and the development of urban design guides for the management sites was proposed as a solution. The scientific research project entitled “An Urban Design Guide Model for Bursa City Center” in Bursa Uludag University took this aim into consideration; however, it became clear that describing the process of preparing an urban design guide for cultural heritage sites should precede the process of producing an urban design guide peculiar to the area. In this article, a user-oriented urban design guide model for cultural heritage sites as a planning/design tool in the conservation and development of cultural heritage sites is discussed. The model is developed with the help of systematic approaches of urban design process and community engagement methods in academic literature in terms of a case study including analyses, user surveys, tradesmen interviews and an urban design workshop conducted in the Bursa Khans Area. This model, which considers interdisciplinary and inter-institutional perspectives and local participation, is expected to assist relevant institutions and professionals in the development of urban design guidelines for cultural heritage sites.

Abstract | Full Text PDF

Yapý kullanýcýlarýndaki birçok saðlýk sorununun kaynaðý, önemli iç hava kirleticisi gruplarýndan birisi olan uçucu organik bileþiklerdir (UOB). Ortak özellikte yüzlerce farklý kirleticiyi içeren UOB, düþük sýcaklýklarda gaz durumuna geçebilen maddeler olarak ele alýnmaktadýr. UOB nedeniyle oluþan sorunlarýn önlenmesi için, yapý ve çevrelerinde UOB’den kaynaklanan olumsuzluklarýn ve saðlýk üzerindeki etkilerinin belirlenmesi gerekir. Çalýþmada, bu amaç için yapý biyolojisi bilim alanýnda geliþtirilmiþ bir irdeleme modelinden yararlanýlmýþtýr. Bu modelde iþleyiþ, olumsuzluk etkeninin: UOB içeren yapý ürünlerin, olumsuzluðun: iç havadaki UOB’in, saðlýðý bozan etkenin: UOB’in olduðu bir ortamda bulunmanýn ve ortaya çýkabilecek saðlýk sorunlarýnýn belirlenmesi þeklindedir. Gerçekleþtirilen araþtýrmayla birçok farklý yapý ürününün bu kirleticileri içerebildiði anlaþýlmýþtýr. Kirleticilerin iç havaya salýnmasýnda ortam koþullarý etkilidir. Yapýlan birçok incelemede iç çevrede kirletici yoðunluklarýnýn dýþ çevreye oranla yüksek düzeyde gerçekleþtiði ortaya konmuþtur. Ýnsanýn bu kirleticilerden olumsuz etkilenmesinde, kirletici türünün yaný sýra, etkilenime iliþkin ayrýntýlarýn yüksek önem taþýdýðý göz ardý edilmemelidir. Bu kirleticilerin yoðunluðunun azaltýlmasý ve olumsuz etkilerinin önlenmesi için, UOB içeren yapý ürünlerinin kullanýlmamasý ya da kullaným koþullarýnýn denetlenmesi ve yapýda iyi bir havalandýrma saðlanmasý gerektiði belirlenmiþtir. Ayrýca, bundan sonra yapýlacak çalýþmalarla ilgili öneriler geliþtirilmiþtir.

Volatile organic compounds (VOCs) are within important pollutant groups which cause indoor air pollution and many serious health problems. VOCs include hundreds of different pollutants with similar properties and can easily volatilize at low temperatures. In order to avoid problems, negativities caused by VOCs in the building and its environments and the effects on human health must be determined. In this study, an examination and relations model, produced for this purpose in the field of building biology, is used. The process of this model includes the determination of a negative feature in building: building products with VOCs, a negative condition: VOCs in indoor air, a hazardous effect: being exposed to VOCs and many health problems. The research has shown that many different building products may contain VOCs. The indoor environment conditions are effective on emission properties. It has been understood that indoor air concentrations of these pollutants are mostly much higher than outdoor concentrations in many studies. For the exposure of users, not only the type of pollutants but also the properties of exposure are effective. In order to avoid negative effects or to reduce the concentrations, it is advised not to prefer VOCs containing building products, to control their usage conditions and to supply accurate ventilation in buildings. Recommendations are provided for future researches.

Abstract | Full Text PDF

Osmanlý Devleti’nin Avrupa Devletleri ile iliþkilerinin yeni bir formata büründüðü Sultan Abdülaziz Dönemi’nde Ýstanbul, imparator, imparatoriçe, prens ve prenses unvanlarýna sahip pek çok misafiri aðýrlamýþtýr. Bu ziyaretler, Osmanlý’nýn Avrupa’daki imajýný güçlendirmek ve Avrupa’ya gücünü göstermek için bir fýrsat olmuþtur. Osmanlý Devleti, çaðdaþý diðer güçlü devletler gibi yeni oluþturduðu protokol törenleri ve devletinin köklülüðünün ve gücünün simgesi önemli yapýlarýn ziyaret programlarý ile protokol misafirlerini aðýrlarken, konuklarý üzerinde güçlü etkiler de býrakmak istemiþtir. Sultan Abdülaziz’in Avrupa ziyareti öncesi ve sonrasýnda devlet konuklarýný aðýrlama biçiminde ufak tefek deðiþikler yapýldýðý dönemin belgelerinden anlaþýlmaktadýr. Avrupa ziyareti öncesi ve sonrasýnda teþrifat kurallarý konusundaki bu deðiþimler, ziyaret yerlerine ve yapýlarýna da yansýmýþtýr. Sultan Abdülaziz döneminde Osmanlý ile iyi iliþkiler içinde görünen Ýngiltere’nin Veliaht Prensi Edward’ýn, Sultan’ýn Avrupa Ziyaretinden önce 1862’de ve Avrupa Ziyaretinden sonra 1869’da Ýstanbul’a gerçekleþtirdiði iki ziyaret bu deðiþimi görebilmek adýna önemlidir. Avrupa seyahati sonrasý, ziyaret programýna alýnan yapýlara, Sultan’ýn Avrupa’da ziyaret ettiði ülkelerde pek çok kez bulunduðu tiyatro ve opera salonlarýnýn etkisiyle, Naum Tiyatrosu eklenmiþtir. Bununla birlikte Prens’in ilk ziyaretinde Cuma selamlýðý törenini izlemesi için Tophane Kasrý tahsis edilirken, ikinci ziyaretinde daha çaðdaþ teknoloji ve dekorasyona sahip Dolmabahçe Sarayý Camlý Köþkü seçilmiþtir. Dönemin modernlik simgesi büyük ölçekli askeri yapýlar ve moda mimari akýmlarla þekillenen köþkler ve kasýrlar ise her iki ziyarette de görünür kýlýnmaya çalýþýlmýþtýr. Bu makalede, Sultan Abdülaziz Dönemi’nde, Prens Edward’ýn Ýstanbul ziyaretleri, o günün Osmanlý ve Ýngiliz basýnýnda yapýlan haberler, misafirler tarafýndan yazýlan günlükler ve Osmanlý arþiv belgeleri ýþýðýnda incelenmiþtir. Bu ziyaretlerde seçilen mimari yapýlar aracýlýðýyla, 19.yüzyýlýn ikinci yarýsýnda Osmanlý Devleti’nin, çaðýna yön veren devletlerden biri olan Ýngiltere’nin veliahdýna kendisini nasýl görmek ve göstermek istediði ortaya konulmaya çalýþýlmýþtýr.

Istanbul hosted many royal guests such as emperor, empress, prince and princess during the reign of Abdulaziz Han when the relationship between Ottoman State and European countries took yet another turn. These visits brought a chance to endorse the strength of Ottoman rule and image over Europe. The Ottoman Empire attempted to leave a powerful impression over the royal guests through the newly implemented hosting protocols like its powerful contemporaries and visits to the key architectures reflecting the power and the deep roots of the empire. It’s been understood from the documents at the time that there were some modifications in the way of hosting protocols before and after Abdulaziz’s visit to Europe. The first considerable change is the addition of Naum theatre to the protocol after Sultan’s numerous opera halls and theatre visits in Europe. The second change is the selection of the location for Friday Ceremony observation, which was shifted from Tophane Kiosk where Prince visited in his first trip to Dolmabahçe Palace, which has contemporary technology and decoration. On the other hand, large military buildings and the kiosks built according to the modern architectural trends were kept and they were visible in the protocol during both visits. In this paper, we investigate British Prince Edward’s visits to Istanbul in the light of the related news in Ottoman and British press, the diaries written by Prince Edward himself as well as William Howard Russel and Ottoman archives. It has been attempted to present how Ottoman State wanted to see and show itself amongst the leading countries shaping architectural trends of its era in the second half of the 19th century through the architectural structures chosen in this visits in this study.

Abstract | Full Text PDF

Kentsel ve bölgesel dinamikler içinde etkili olan güçler gerek yerelleþme ekonomilerini gerekse kentleþme ekonomilerini farklý koþullarda önemli hale getirmiþtir. Çeþitli araþtýrmacýlar, çeþitliliðin ve uzmanlaþmanýn kesin karþýtlýk olmadýðýný vurgulamýþtýr; buna göre bir bölge hem çok sayýda sektör çeþitliliðine sahip olabilir hem de belirli sektörlerde uzmanlaþabilir. Sektörel çeþitlilik gösteren kent/bölgeler birden fazla uzmanlaþmýþ küme içerebilir ve sektörler arasý iliþki nedeniyle saðlýklý bir yapý ortaya çýkarýrlar. Önceki çalýþmalar aðýrlýklý olarak sektörel uzmanlaþma/çeþitlilik ile istihdam artýþý ve verimlilik arasýndaki iliþkiyi incelemektedir. Bu baðlamda, çeþitlenmiþ uzmanlaþma kavramý son zamanlarda sektörler arasýndaki iliþkiler ve ekonomik þoklara karþý önemli bir yaklaþým olarak ortaya çýkmýþtýr. Ayrýca, karar vericiler genellikle bir veya birkaç uzmanlaþmýþ sektörden çok çeþitlenmiþ uzmanlýðý tercih etmektedirler. Bu makalenin amacý, 2009-2014 yýllarý arasýnda Türkiye'nin 26 ÝBBS düzey 2 bölgesinin imalat faaliyetlerindeki uzmanlaþma, çeþitlilik ve çeþitlenmiþ uzmanlaþma durumlarýný keþfetmektir. Sektörel uzmanlaþma ve çeþitlilik ile bu sektörlerin teknoloji düzeyleri, bölgelerin ekonomik yapýsýna iliþkin bilgiyi sunarken farklý tipolojileri de ortaya çýkarmaktadýr. Ayrýca bölgelerin çeþitlenmiþ uzmanlaþma yapýsý ile bölgelerin sahip olduðu avantajlar arasýnda iliþki olup olmadýðý dinamik deðiþim-pay analizi ile incelenmektedir.

Different forces within the urban and regional dynamics made significant either localization economies or urbanization economies in different circumstances. Several researchers highlighted that diversity and specialization are not exact opposites; a region can be both diversified and specialized. Diversified cities might include several specialized clusters, as diversity might be having a healthy mix of sectoral employment. Studies mainly look at the relationship between the sectorial specialization/diversification and employment growth and productivity. From all that, the concept of diversified specialization has recently occurred related to the outcome of relationships between the sectors and against the economic shocks. Furthermore, decision makers generally prefer a diverse specialization rather than just one or a few. The aim of this paper is to explore the specialization, diversification due to the manufacturing activities and furthermore diversified-specialization pattern of the 26 NUTS 2 regions of Turkey between 2009 and 2014. How the regions specialize and indicate diversification of related industries, and if they point out different patterns regarding technology levels of the industries are the main research questions. Moreover, the performance of regions is explored by dynamic shift-share analysis whether there is a relationship between the specialization/diversification pattern of regions and their advantages.

Abstract | Full Text PDF

‘Toplum için kültürel miras’ anlayýþýnýn ortaya çýkmasý ile birlikte kültürel miras insan haklarý baðlamýnda ele alýnmaya baþlamýþ, insan haklarý kültürel miras ile ilgili kuram ve uygulamaya dahil olmuþtur. Bu çalýþmanýn amacý evrensel, ulusal ya da yerel ölçeklerdeki bir kültürel miras sisteminin insan haklarý odaklý olmasý için sahip olmasý gereken özellikleri belirlemek ve bir deðerlendirme modeli oluþturmaktýr. Çalýþma, hak odaklý bir kültürel miras anlayýþýnýn uygulamada daha baþarýlý sonuç vereceði þeklinde bir iddia ileri sürmektedir. Ana hedefin haklarýn korunmasý olduðu, toplumu esas alan, yatay örgütlenmeye dayalý, yetki ve sorumluluðun tüm paydaþlarca paylaþýldýðý bir sistemin hem kültürel mirasýn etkin korumasýný hem de insan haklarýnýn hayata geçmesini saðlayacaðý temel görüþ olarak savunulmaktadýr. Bu kapsamda makalede birbiri ile iliþkili üç konu ele alýnmýþtýr. Çalýþma insan haklarýnýn incelemesi ile baþlamakta ve insan haklarý düþüncesinin günümüzde geldiði aþama ortaya konmaktadýr. Ýkinci olarak kültürel miras anlayýþýnda gerçekleþen deðiþim ve bu deðiþimin mirasýn farklý boyutlarýndaki yansýmalarý açýklanmýþtýr. Ýnsan haklarýnýn kültürel miras kuramý ve uygulamasýndaki yerinin incelenmesinin ardýndan, son olarak sentez niteliðinde insan haklarý odaklý kültürel miras sisteminin sahip olmasý gereken özellikler sunulmuþtur.

With the introduction of the concept of ‘cultural heritage for society’, cultural heritage addressed in the context of human rights, and human rights have been involved in the relevant theory and practice of cultural heritage. The present study aims to identify the characteristics that a cultural heritage system on a universal, national or local scale should have in order to be human rights-based and to form an evaluation model. The study suggests that a rights-based understanding of cultural heritage will be more successful in practice. It is argued as a basic view that the main objective is to protect the rights, and a society and horizontal organization-based system, where power and responsibility are shared with all stakeholders, would allow for the effective protection of cultural heritage and for the achievement of human rights. In this context, three inter-related issues are discussed in the article. The study begins with the examination of human rights and the stage in which the idea of human rights reaches today is revealed. Secondly, the changes in the understanding of cultural heritage and the reflections of different aspects of this change of heritage are explained. Following the examination of the place of cultural heritage theory and practice in human rights, finally the characteristics of the cultural heritage system based on human rights are presented as a synthesis.

Abstract | Full Text PDF

Kent planlama eðitimi, sosyo-ekonomik baðlamlar üzerinden teori ve uygulamayý mekânsal çözümler eþliðinde bütünleþtiren disiplinler–arasý çalýþma/bilim alaný olarak ifade edilebilir (Keleþ, 1987). Bu bakýþla kent planlamada eðitim süreci, kent–kentleþme ve kent modelleri gibi temel kavramsal–kuramsal konular, imar ve yapýlaþma gibi uygulamaya yönelik konular ve stüdyo olarak tanýmlanan yazýlý–çizili ve görsel çalýþmalar ile sorgulamayý içermektedir. Bu açýdan, stüdyo derslerinin teorik bilgilendirmeler ve pratik deneyimlerin birlikteliði baðlamýnda planlama eðitiminin omurgasýný oluþturduðu söylenebilir. Bu çalýþma, kent planlama stüdyo sürecinde deneyimlenen tecrübenin aktarýlmasýný amaçlamakta ve sistem yaklaþýmýnýn stüdyo çalýþmalarýnýn temelinde kullanýlan bilimsel araþtýrma tekniði olduðu hipotezine dayanmaktadýr. Çalýþmanýn amacý; Muðla (Menteþe) yerleþmesi örneklem araþtýrma alanýnda gerçekleþtirilen planlama çalýþmalarýnýn kapsam–içerik kurgusu baðlamýnda yöntem izlencesi ve deðerlendirme sürecinin sistem yaklaþýmý üzerinden tartýþýlmasýdýr. Bu tartýþmalarýn odak noktasý; kuramsal bilgilendirmeler ile yerinde tespit–gözlem çalýþmalarý ile edinilen izlenimlerin öngörülen senaryo kurgusu temelinde mekânsal ve iþlevsel kimlik arayýþlarýnýn tanýmlanmasýna yönelik planlama yaklaþýmý–modelleri üretilmesi olarak görülmelidir. Çalýþmanýn, stratejik mekânsal planlama yaklaþýmý baðlamýnda senaryo kurgusu ve kentsel vizyonu öne alarak, kentsel yerleþmelerin üst ölçekte mekânsal–iþlevsel kimliklerin tanýmlanmasý ve stratejik öncelikli planlama alanlarýnýn belirlenmesi alt ölçekte ise ünite tasarýmýný esas alan yöntem kurgusu ile kent planlama eðitimine farklý bir bakýþ açýsý sunacaðý düþünülmektedir.

Urban planning education can be expressed as an interdisciplinary science field that integrates socio-economic contexts, theory and practice in the context of spatial analyzers (Keleþ, 1987). With this view studios are defined the education process in urban planning; basic conceptual-theoretical issues such as urban-urbanization and urban models, practical issues such as reconstruction and reconstruction, and questioning with visual studies. From this point of view, it can be said that studios constitute the main frame of planning education in the context of the combination of theoretical knowledge and practical experience. This study is based on the hypothesis that urban planning aims to convey the experience gained in the studio process and that the system approach is the scientific research technique used at the basis of studio studies. The aim of this study is to discuss within system approach the methodology and evaluation process in the scope of context-content construct of the planning studies research conducted in Muðla (Menteþe) settlement sample research area. The focal point of these discussions should be seen as the present of planning approaches-models for the identification of spatial and functional identities searches based on the basis of the scenario script foreseen by the impressions obtained with the theoretical information, on-site and observation studies and on the foreseen scenario design. In the context of strategic spatial planning approach of this study, it is thought that defining the spatial-functional identities of the urban settlements in the upper scale and determining the strategic priority planning areas by taking the scenario design and the urban vision as a foreground and the subscale is going to present a different perspective to the urban planning education with the method design based on unit design.

Abstract | Full Text PDF

Esin kaynaklarý, tasarým süreci içerisinde fikir geliþimini tetikleyici olarak ve tasarýmcýlarýn tasarým problemini yapýlandýrmalarýnda önemli bir rol oynarlar. Bu çalýþmada tasarým süreci içinde tasarým problemi-esin kaynaðý iliþkisinin nasýl kurulduðunun anlaþýlmasý hedeflenmiþtir. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Peyzaj Mimarlýðý Bölümü, Çevre Tasarým Proje V dersi kapsamýnda izlenilen süreç, özellikle esin kaynaklarýný kullanarak kavramsal yaklaþýmlarýn saptandýðý erken safhalara odaklanýlarak ortaya koyulmuþtur.Tasarým problemi çözme süreci ders süreci ile örtüþtürülmüþ, bu sürece baðlý olarak öðrencilerin ortaya koyduðu kavramsal yaklaþýmlarý ve esin kaynaklarý incelenmiþtir. Böylece ayný alanýn farklý esinlenme kaynaklarý ve kavramsal yaklaþýmlarla nasýl farklý ürünlere dönüþtüðü yansýtýlmýþtýr. Öðrencilerin dönem sonunda teslim ettikleri konsept paftalarý, raporlar ve uygulama projelerine ait görseller çalýþmanýn materyalini oluþturmuþtur. Ýçerik analizi yöntemiyle ve nitel bir araþtýrma yaklaþýmýyla öðrencilerin yansýttýklarý tasarým kavramlarý ve bunlarýn esin kaynaklarý belirlenmiþ, bunlarýn çözüm alaný-stratejilerinde nasýl farklýlaþmalar doðurduklarý irdelenmiþtir. Sonuç olarak esin kaynaklarýnýn öðrencilerin tasarým süreci baþlangýcýnda yürüttükleri analizlerle doðrudan iliþkili olduðu; esin kaynaðý olarak ekolojik, sosyal, kültürel ve fiziksel durumlar/olgulardan yararlanýlabileceði, bunlarýn çalýþma alanýndaki yapýlarýn iþlevleri, alanýn fiziksel ya da kültürel özelliklerinin iþaret ettiði konular aracýlýðýyla ortaya koyulduðu saptanmýþtýr. Ayný alana iliþkin farklý kavramlarýn öðrencileri oldukça farklý senaryolara ulaþtýrdýðý; senaryolarda yer alan etkinlikler ve mekanlarýn da bu doðrultuda çeþitlendiði böylece tasarýmlarda özgünlüðün saðlandýðý görülmüþtür.

Inspiration sources play important roles in design process as triggers for idea generation and tools for designers in constructing design problem. In this study understanding how the relationship between design problem and inspiration source is being formed is aimed. The process of Environmental Design Studio V in Karadeniz Technical University, Landscape Architecture Department was examined with a focus on early design phases in which conceptual approaches were determined by using inspiration sources. Design problem solving process was integrated into design studio process and the conceptual approaches determined depending on this process and their inspiration sources were examined. By using different inspiration sources and conceptual approaches, how same project site was resulted in different design products was represented. Concept posters, reports and visuals of application projects submitted by students at the end of the term were used as study materials. By using content analysis method and with a qualitative approach, design concepts and their inspiration sources adopted by students were determined, what kind of variations these concepts created in design solutions-strategies was examined. It was revealed that inspiration sources are directly related to analyses conducted at beginning phases of design; students benefit from ecological, social, cultural and/or physical situations/features, and these sources can be bring forth through functions of building/s located at site, cultural or physical features of the site. Also it was determined that different conceptual approaches to same site directed students to quite varied design scenarios; the activity patterns and space types included in scenarios were also varied in parallel to these differences, by this way authenticity of designs was achieved.

Abstract | Full Text PDF

Bu çalýþmada, kültür kavramýný deðiþimle iliþkilendirerek peyzaj alanýnda somut bir tanýmlama elde edilmeye çalýþýlmýþtýr. Geliþmekte olan ülkelerin teknolojik baðýmlýlýðýna baðlý olarak gerçekleþen deðiþim hýzý ve bunun sonucu olarak kullaným kültürü ve mekan kullanýmýnda yaþanan süreklilikteki kopukluklar negatif mekanlarý doðurur ve bu durum insan-mekan arasýndaki yabancýlaþmaya sebep olur yaklaþýmý benimsenmiþ ve bu yaklaþým içinde yabancýlaþma, toplumsallaþma, aidiyet ve güven, pozitif mekan, negatif mekan kavramlarýndan yararlanýlarak bir araþtýrma modeli ortaya koyulmuþtur. Çalýþmanýn sonucunda oluþturulan araþtýrma modeli ile deðiþimin insan ve mekan arasýndaki baðý azalttýðý ve böylece mekansal süreklilikteki kopukluðun negatif mekanlar ürettiði tespit edilmiþtir. Fiziksel sürekliliðin saðlanmamasý durumunda insanýn mekana ve paralelinde birbirlerine yabancýlaþtýðý belirlenmiþtir. Bu durumun bireyin uyum ve aidiyet duygusundaki azalmaya sebep olduðu saptanmýþtýr.

In this study, concept of the culture is tried to get a perceptible defininition in landscape workspace associating with change. The pace of the rapid changes fort he technological dependency level of the developing countries creates spaces which are similar. As a result of this, the harmony between imaginary and real spaces in the minds of the people is lost and the perceptibility is reduced, which causes alienation to the space. A studt model within the framework of the current approach is proposed by making use of such concepts as alienation, socialization, belonging and trust, positive and negative spaces. The search model that is developed in the end of the study, it was conclude that the change reduced the bond between the humans and the spaces and that the gaps in the espatial continuity produced negative spaces. It was observed that the humans become alienated to the space and to each other accordingly in the case of failurein providing a pysical continuity. It was also observed that this situationals reduced the sense of belonging and harmony of the individuals.

Abstract | Full Text PDF